Speculaties over asymmetrische regering
Weinigen twijfelen er nog aan dat Elio Di Rupo de MR naar de oppositie verwijst als hij daartoe de kans ziet. Het kan de voorbode worden van de allereerste asymmetrische federale regering ooit in dit land. Noch sp.a noch Open Vld sluiten uit dat ze in een regering stappen zonder de zusterpartij.
Door Fabian Lefevere
BRUSSEL l Sommigen zien in de animositeit aan de overzijde van de taalgrens een voorbode van een 3/2-regering: drie Vlaamse partijen en twee Waalse. Dat de Vlaamse partijen CD&V, Open Vld en sp.a zijn ligt voor de hand. Onder de taalgrens kunnen in dit scenario zowel PS als MR afvallen. Veel hangt af van wie de grootste wordt.
De meest gehoorde boutade in de Wetstraat is tegenwoordig dat de kiezer beslist. Desondanks regent het er scenario's voor 11 juni, de dag dat de regeringsonderhandelingen starten. Roomsrood is één optie, eventueel met de groenen erbij. Ook de lang geleden voorspelde tripartite gaat nog mee, omdat àlle Franstalige partijen dan in het bad getrokken worden voor een staatshervorming. Zelfs met roomsblauw wordt her en der rekening gehouden. Maar anderen geloven in een assymetrische constructie. Johan Vande Lanotte (sp.a) bijvoorbeeld: "Het zou me niet verwonderen als we een regering krijgen met drie Vlaamse en twee Waalse partijen."
Dat zou een historische primeur zijn. Maar te oordelen aan het electorale opbod dat dezer dagen aan het zuiden van de taalgrens gevoerd wordt, is ze niet ondenkbaar. Di Rupo (PS) en Reynders (MR) gingen afgelopen weekend alweer een versnelling harder. Di Rupo zei dat Reynders' retoriek over de affaires in Charleroi de regeringsonderhandelingen zullen bemoeilijken. Reynders repliceerde in de hem eigen cynische stijl dat een verzwakking van de PS op zich al een staatshervorming inhoudt. Hij noemde Di Rupo in de vlugte ook arrogant. Van Patrick Dewael kreeg hij gisteren alvast alle steun. "De PS zorgt nu al jaren voor een status quo. Het is misschien tijd dat Reynders de dingen bij naam noemt."
Wat Di Rupo niet gezegd heeft is dat hij jamais, niemals en nooit nog in een regering met Reynders stapt. Zeker niet, verduidelijkte zijn woordvoerster gisteren. "Als de Belgen dat zo beslissen, onderhandelen we met de MR." Stilaan is de irrationele haat tussen de Franstalige socialisten en liberalen echter zo hevig dat samenwerken moeilijk wordt. Toppolitici twijfelen er niet aan of Di Rupo zet Reynders op straat zodra hij daar een kans toe ziet. Hij deed dat overigens al in 2004, toen Di Rupo in de Waalse regering de MR inruilde voor de cdH.
Dat geeft ruimte aan speculatie over roomsrood: met cdH-voorzitster Joëlle Milquet kan Di Rupo het wel goed vinden. Dat is evenwel niet voldoende voor de staatshervorming die Johan Vande Lanotte in gedachten heeft. Dus duikelt hij een scenario met drie Vlaamse en twee Waalse partijen op. Uiteraard liefst mét de PS. "Theoretisch is mijn lot niet verbonden aan de PS, maar dan enkel theoretisch", zegt hij. "Je moet al erg sterk staan als je je programma in een regering op je eentje wilt doordrukken. En dat geldt voor elke politieke familie."
Een scenario met drie Vlaamse partijen in de regering is aanlokkelijk voor Vande Lanotte. Het betekent niet enkel dat hij zijn staatshervorming - de regionalisering van de arbeidsmarkt - zou kunnen uitvoeren. Het betekent ook dat hij coalities waar hij zelf niet toe behoort, uitsluit en dat hij Open Vld uit de oppositie weghoudt. Dat kan namelijk vervelend zijn voor de verkiezingen van 2009, wanneer er Vlaamse maar misschien ook federale verkiezingen zijn. Als Yves Leterme echt graag een staatshervorming wil, kan het zijn dat hij in ruil moet instemmen met het opnieuw samenvallen van de regionale en federale verkiezingen in 2009.
Opvallend doorheen het hele verhaal is dat Vande Lanotte niet uitsluit zonder de zusterpartij in zee te gaan. En dat doet Open Vld-voorzitter Bart Somers ook niet. "Als de PS niet langer de leiding heeft, is dat een heuse ommekeer. Met de MR erbij kunnen we een sterker liberaal beleid voeren. Zonder de MR zal in Wallonië maar heel weinig mogelijk zijn. Maar met of zonder de MR? Laat ons eerst de verkiezingen afwachten."
Bij die MR gaan ze er alvast niet uit van uit dat ze straks uit de federale regering gegooid worden. Louis Michel noemt de opmerkingen van Di Rupo "heel hoogmoedig". "Gaat hij nog voor de verkiezing al zeggen wat kan of niet kan?" Ook Michel houdt rekening met een assymetrische regering, maar dan één waartoe de PS niet behoort. "Als wij de grootste zijn in Wallonië, en dat is goed mogelijk, wil ik nog wel zien of Yves Leterme voor Di Rupo gaat kiezen én niet voor Reynders."
Het zou me niet verwonderen als we een regering krijgen met drie Vlaamse en twee Waalse partijen