Goedkope Mexicaanse arbeiders ruimen het puin in door Katrina getroffen zwarte stad

Mexicanen, dat is wennen voor New Orleans

Honderd dagen na de doortocht van Katrina zijn de schoonmaaktaken in New Orleans verdeeld. Maar de zwarten in de meest Caraïbische stad van de VS voelen zich buiten spel gezet door goedkope Mexicanen.

New Orleans

de Volkskrant

Jan Tromp

Het is een ontregelend beeld: in het centrum van New Orleans, waarvan wel gezegd wordt dat het de meest Afrikaanse stad van Amerika is, wemelt het opeens van de Mexicanen. In het halfduister van de vroege avond hangen ze in Canal Street tegen de stalen rolluiken van winkels die hun deuren nooit meer lijken te openen.

Of ze staan in de Unique Grocery of de Convenient Store in Royal Street in lange rijen voor de loketten van de Western Union. Ze komen er hun cheque verzilveren, het loon van een lange dag werken in het vuil van een ontredderde stad.

In wat genoemd wordt het Clubhuis, een overkapping naast wat in betere dagen de openbare golfbaan was, midden in het stadspark, zit de volgende ochtend een aantal zwarte Amerikanen aan witte plastic tafeltjes. Er wordt ijverig gepend. Er dienen formulieren ingevuld.

De formulieren moeten worden ingeleverd achter een deur van een witte caravan. "EEC Hersteldiensten aanvaardt sollicitanten voor toekomstige arbeidsplaatsen", staat op een papier dat aan een boom is gespijkerd. "Momenteel wordt niemand aangenomen."

Stan vertelt dat hij de laatste drie maanden in Georgia zat. Hij is van de Lower Ninth Ward, de zwarte armenwijk van New Orleans. Hij is terug, omdat er geld verdiend moet worden. Een donker kijkende jongen met vier gouden voortanden.

Hij heeft zich ingeschreven en wacht op de dag waarop hij door de aannemer zal worden opgepikt. Hij klaagt over de Mexicanen. "Ze moeten het werk aan de eigen mensen geven, aan de mensen uit New Orleans. Officieel krijg je 150 dollar per dag. Maar de Mexicanen duiken daaronder en houden zo de anderen zonder werk."

Er is voorlopig anderhalf miljard dollar te verdelen voor het opruimen van de rotzooi in New Orleans. Dat is een kolossaal bedrag, voor een kolossale opdracht. Onder normale omstandigheden verwerkt New Orleans 350.000 ton huisvuil per jaar.

Het water en de wind van Katrina sleurden 12 miljoen ton afval mee - zonder extra inspanning kan de reinigingsdienst 34 jaar vooruit.

Het leger heeft drie grote bedrijven aangewezen om de stad schoon te maken. Ze hebben ieder een aantal wijken toegewezen gekregen. Op hun beurt hebben de bedrijven het werk uitbesteed aan aannemers, onderaannemers en uitzendbureaus. Het is een ondoorzichtig woud van activiteiten waarin Mexicanen, de legale maar ook de illegale, zich gemakkelijk kunnen verschuilen.

In Canal Street zit een groepje Mexicanen gehurkt voor de gevel van minimarkt Jambalaya. Groene kaart? Ze duiken weg of lachen ongemakkelijk. Ze zijn begin oktober in zwermen naar de stad gekomen, vanuit Florida, Texas en Mexico zelf. Ze slapen in tenten, caravans en leegstaande gebouwen. Ze vormen het wandelende bewijs van de stelling van Bush dat illegale latino's onmisbaar zijn geworden in de Amerikaanse economie. Bush: "Er is nu eenmaal werk te doen dat Amerikanen niet meer willen doen."

Het werk in New Orleans is goor. Het is nog steeds een stad in ontbinding. De straten zijn verlaten. Huisdeuren, door de politie opengebroken, staan te wiegen in de wind. In elk huis is de chaos onbeschrijfelijk. Het allerergst zijn de dichtgeplakte koelkasten, bij tientallen langs de straat gezet, stinkende, witte pilaren met een gistende, dampende inhoud van achtergebleven etenswaren.

José Baleiro heeft een Mexicaanse vader, maar woont al vanaf zijn vierde in New Orleans. Toen Katrina eraan kwam, is het gezin naar Texas gevlucht. Nu is hij terug, met zijn vader. Ze zijn hier voor het geld. In New Orleans gaan ze niet meer wonen, dat is voorbij.

"De Mexicanen werken zwaar onder de prijs", zucht hij. Er begint een discussie op gang te komen over de demografische samenstelling van de stad. Voor Katrina bestond 67 procent van New Orleans uit zwarten en de vraag is of de latino's hen straks gaan vervangen.

Het stadsbestuur wil de eigen mensen vasthouden. Maar de stad heeft geen machtsmiddelen om af te dwingen dat het saneringswerk naar de eigen zwarte bevolking gaat, - als die al te porren is voor de klus.