'The Office' in de Wetstraat
Eindelijk - eindelijk! - richten Vlaamse tv-fictiemakers zich op de kern van de macht, en niet langer op de sympathieke randrafels van de samenleving. De 16 neemt de verrassende vorm aan van een comedy en staat garant voor vijfsterrentelevisie op internationaal niveau.
Heeft Willem Wallyn als jonge snotaap zitten luistervinken onder tafel bij de politieke vergaderingen die zijn vader Luc ongetwijfeld thuis belegd heeft? Willem is scenarist-regisseur van De 16, Luc de vroegere machtige en alwetende partijsecretaris van de SP, die mee smadelijk ten onder ging in de Agusta-affaire. De 16 mag dan een heerlijke, maar fors aangezette karikatuur zijn van het leven op een regeringskabinet, de karakterschetsen en plotwendingen zijn een zo schrandere verdichting van de werkelijkheid dat ze wel een bijzondere voorkennis van het Wetstraat-leven moeten vergen.
Daarmee is het meteen gezegd: De 16 is ge-wel-dig-e televisie. Waarschijnlijk van het allerbeste dat u dit tv-seizoen van binnenlandse makelij op het scherm te zien zult krijgen. De reeks is al weleens vergeleken met de BBC-klassieker Yes, Minister - ook een sitcom, ook over een regeringskabinet. Maar eigenlijk is De 16 meer de Vlaamse, politieke nakomeling van The Office (met een parfum van House of Cards-cynisme). Net als The Office minder over het kantoorleven ging dan over de brutale rauwheid van kleinmenselijke verhoudingen, gaat de De 16 niet zozeer over politiek in de wetstratese zin van het woord, maar wel over het cynische machtsspel dat je nu eenmaal krijgt als je twee mensen samenzet in een hiërarchisch verband.
Het idee van De 16 is ontsproten aan het brein van Wouter Verschelden, nu baas bij Newsmonkey en tevoren onder meer hoofdredacteur bij deze krant. Zijn signatuur herken je in de obsessie met politiek als een schaakspel met als hoogste inzet het kantoor van de premier, op de Wetstraat 16 (vandaar de titel, dus).
Toch is dit programma vooral het geesteskind van Willem Wallyn, die zijn talent als regisseur bevestigt, maar vooral een revelatie blijkt als scenarist. Op een meerlagige verhaalstructuur die vreemd genoeg aan Umberto Eco's De naam van de roos doet denken - oude rot (de kabinetschef) neemt jonge adjunct op sleeptouw op een helletocht doorheen een huis vol interne conflicten - heeft Wallyn een ontwrichtende humorlaag geënt.
Intussen flitsen de scherpe dialogen voorbij. Dit is misschien nog geen Aaron Sorkin (The West Wing, The Newsroom), maar het komt toch aardig in de buurt. Alles klopt aan dit programma, ook de gedurfde keuze voor een minder voor de hand liggende cast, met een goede Michaël De Cock maar vooral Jan Hammenecker in de rol van zijn leven als de nihilistische kabinetschef Charles Van Praet.
Is De 16 uit het leven gegrepen? Welja, maar niet op een simpele een-op-eenmanier. Alle hoofdpersonages en situaties verwijzen naar meerdere reële mensen en gebeurtenissen, zonder dat je er echt de vinger op kunt leggen. In de christendemocratische vicepremier Steven Kennis herkenden wij een stevige geut verwaandheid van Pieter De Crem, imago-obsessie en mediagestuntel van Yves Leterme, en over-het-paard-getildheid van Marc Verwilghen. Maar evengoed komt het basisidee - electoraal boegbeeld laat zich het premierschap afsnoepen - natuurlijk rechtstreeks uit leven en werk van Kris Peeters.
Lachen met tjeven?
Toch is dit geen rondje lachen met de 'tjeven'. Kabinetschef Charles Van Praet combineert het ongelikte cynisme van Jannie Haek (sp.a) met het machiavellisme van Luc Coene (Open Vld) en de militaire strategie van een Bart De Wever (N-VA) om uit te komen bij een fictieve versie van Luc Van den Bossche (sp.a en wellicht niet geheel toevallig de vader van Wallyns ex-partner en ex-minister Freya). Elders komt een naïeve staatssecretaris van het slag Eddy Boutmans (Groen) voorbij. Ook moet je hopen dat een ex-kabinetschef als Yasmine Kherbache (sp.a) zich niet het racistische seksisme heeft moeten laten welgevallen van haar fictieve collega Ina in De 16.
Toen bekend werd dat De 16 een comedy zou gaan worden, waren we nog ontgoocheld. Dan richten tv-fictiemakers zich eindelijk eens niet op de pseudoherkenbare dorpse marge of op een absurdistisch gezelschap van freaks, maar op de 'macht' zelf, dan is het om te lachen!
Dat vooroordeel blijkt dus onterecht. De 16 is vijfsterrentelevisie, een prijsbeest met internationaal potentieel. Die politieke thriller over Agusta, de ontsnapping van Dutroux of de val van Fortis kan volgende keer ook nog.
De 16, elke woensdag op Canvas om 21.40 uur