Vlaanderen bespaart vooral op zichzelf
De Vlaamse regering klopt zich op de borst met haar begroting in evenwicht. Met de tegenvallende economische groei, die op amper 0,7 procent is geraamd, de gestegen uitgaven en het nieuwe beleid dat in het regeerakkoord was afgesproken zou er bijna 1 miljard euro nodig zijn om dat evenwicht te bereiken.
Om het vooropgestelde evenwicht te bereiken, zijn de nodige knip- en plakwerken noodzakelijk gebleken. De begroting waaiert uiteen in drie thema's: besparingen, bevriezingen en investeringen.
Besparingen
De belangrijkste en moeilijkste dobber. In 2013 voorziet de Vlaamse regering een besparing van 1 procent op de loonmassa van het Vlaamse overheidspersoneel. Vrij vertaald: alle ambtenaren, waaronder ook het personeel van De Lijn, de VDAB en de VRT zullen moeten inleveren.
Hoe dat precies dient te gebeuren is een zaak van onderhandelingen, die Kris Peeters zelf zal leiden, met de vakbonden. Die 1 procent staat gelijk aan 100 miljoen euro. Dat streefdoel kan gehaald worden via diverse maatregelen. Bijvoorbeeld door een indexsprong, of door het aanpassen van functietoelages of te morrelen aan de anciënniteitstoepassingen. Indien er geen akkoord wordt bereikt met de vakbonden, zal de Vlaamse regering zelf een beslissing nemen. De vakbonden van het overheidspersoneel zijn alvast niet tevreden.
Daarnaast worden ook de werkingsmiddelen van de Vlaamse overheid en het provinciefonds niet geïndexeerd. De tellers worden on hold gezet, en de budgetten worden op het huidige niveau gehouden. Niet echt een verrassing, die maatregel werd de voorbije jaren ook al genomen. Dat is nog eens goed voor zo'n 64 miljoen euro. Peeters benadrukte dat de Vlaamse overheid wel al de genomen engagementen nakomt, en middelen uittrekt waar dat nodig is.
De crisis noopt ook tot het aansnijden van zowat alle buffers die de Vlaamse overheid nog had opgebouwd. Daarin zitten de 80 miljoen euro aan financiële reserves van de drinkwatermaatschappijen en een rentebuffer van 14 miljoen euro.
Ook de aangelegde conjunctuurbuffer van 16 miljoen euro wordt in de weegschaal geworpen. Alles samen zijn die domeinen goed voor nog eens 130 miljoen euro. Dat maakt dat de som van de beperking van de uitgaven afklokt op ruim 294 miljoen euro.
Geen kindpremie
Maar besparingen en buffers alleen volstaan niet. Ook het leeuwendeel van de verhoopte nieuwe beleidsmaatregelen blijft dus noodgedwongen in de koelkast. Zo komt er opnieuw uitstel voor de Vlaamse kindpremie, een stokpaardje van de N-VA. Vlaams minister van Financiën Philippe Muyters (N-VA) zei na afloop van de persconferentie dat dit voor hem "moeilijk te slikken was, maar we moeten de tering naar de nering zetten."
Die kindpremie, die normaal al voor 2012 voorzien was maar ook toen uitgesteld werd, zou nieuwe ouders belonen met drie keer 150 tot 200 euro. Eén keer bij de geboorte en nog eens bij de eerste en tweede verjaardag. Ook blijft het wachten op de maximumfactuur in de thuiszorg en gaat er minder geld dan gevraagd naar onderzoek en innovatie. In totaal gaat het om zo'n 270 miljoen euro aan 'niet begonnen nieuw beleid'.
Bij de volgende begrotingscontrole, in februari volgend jaar, komen die nieuwe beleidsmaatregelen wel weer op tafel te liggen. "Afhankelijk van de budgettaire ruimte zullen we dan opnieuw beoordelen", zei Kris Peeters. Ze zijn dus tijdelijk uitgesteld, beklemtoonde de minister-president.
Investeringen
Niettemin is er toch wat geld gevonden, zoals 20 miljoen voor Onderzoek en Ontwikkeling, 12,5 miljoen voor de integratie van het hoger onderwijs, 30 miljoen voor scholenbouw, 4 miljoen voor kinderopvang en extra impulsen via een reeks kapitaalparticipaties. Via die laatste gaat onder meer 10 miljoen euro extra naar het Sofi, het Spin-Off Financieringsinstrument. Met het budget dat vrijkomt door de afbetaling van investeringen uit de jaren '90 (het Domus Flandria project) maakt de regering in de komende vijf jaar 100 miljoen euro nieuwe investeringen mogelijk in het renoveren en energiezuiniger maken van de sociale woningen.
Voorts houdt de Vlaamse regering vast aan de 'investeringen voor een mobieler Vlaanderen', onder meer voor het onderhoud van 140 kilometer snelweg, de noordzuidverbinding in de Kempen, de R4 Zuid rond Gent en de noordelijke ontsluiting van Zaventem.
De Vlaamse regering voorziet geen geld voor het financieren van de extra bevoegdheden die ze erbij krijgt door de zesde staatshervorming. "De exacte cijfers zijn immers nog niet bekend", zegt Peeters.