Irak-scenario dreigt voor Syrië

Dat de Syrische oppositie behalve uit overlopers van het reguliere leger onder meer ook bestaat uit extremistische soennitische moslims, is al een tijdje bekend. Ook bekend is dat jihadistische elementen uit Irak de grens oversteken om hun broeders in Syrië te helpen. Minder bekend, maar de twee voorgaande berichten bevestigend, is het ontstaan van een eigen Syrische jihadistische organisatie. Die eiste gisteren al de verantwoordelijkheid op van de bloedige aanslagen in Damascus en Aleppo.

Jabhat Al-Nusra Li-Ahl al-Sham of Front voor Steun aan de Bevolking van de Levant, zo heet de nieuwe groepering die haar bestaan op 24 januari aankondigde in een video die werd gepost op verschillende prominente islamistische fora. De naam blijkt een afkorting te zijn voor Jabhat al-Nusra li-Ahl al-Sham min Mujahideen al-Sham fi Sahat al-Jihad, of het Front voor de Ondersteuning van de Bevolking van Syrië door de Moedjahedien in Syrië in de Plaatsen van Jihad. Volgens experts wijst de uitdrukking 'plaatsen van jihad' erop dat de leden ook in andere plaatsen de heilige oorlog hebben uitgevochten, met name in Irak.

In de video is te zien hoe Abu Muhammad al-Julani, de leider van de nieuwe groepering, een boodschap voorleest terwijl op de achtergrond beelden te zien zijn van de opstand en het geweld in Syrische steden. Al-Julani verklaarde dat hij en zijn mannen Syrische militanten zijn waarvan de meesten vochten aan verschillende jihadfronten, ook in Irak. Ze voelden zich verplicht om hun broeders, die slachtoffer waren van de bloedige repressie van het Syrische regime, te hulp te komen. Voorts riep Julani de Syriërs op de wapens op te nemen en deel te nemen aan de strijd. De jihadisten, zo zei hij, waren de enige hoop voor Syrië. Zoals het past voor iedere terreurgroepering die zich een iets of wat ernstig imago wil aanmeten, heeft ook Jabhat al-Nusra een mediaorgaan. Al-Manarah al-Bayda, of de witte vuurtoren, die een baken van licht wil zijn voor de bevolking van Syrië.

Jabhat al-Nusra kreeg al de steun van een belangrijke jihadistisch-salafistische geestelijke Abu Mundhir al-Shinqiti. Die riep in een fatwa alle moslims op zich aan te sluiten bij de groepering. Al-Shinqiti zei dat de overwinning enkel mogelijk was met de hulp van Allah en dat moslims zich moesten scharen aan de zijde van degenen die de vlag van de sharia lieten wapperen.

De aanslagen met autobommen in Damascus en Aleppo doen denken aan het Bagdad tussen 2004 en 2007, toen Al Qaida in Irak strijd voerde tegen de Amerikaanse troepen en tegen de sjiieten. Net als Syrië werd Irak geregeerd door een dictator, met een soennitische Saddam Hoessein die de sjiieten in zijn land onderdrukte. Net als in Syrië werd het regime in Irak bepaald door het Arabisch nationalisme van de Baathpartij. Het verschil is dat in Irak de burgeroorlog pas losbarstte nadat Saddam was afgezet na de Amerikaanse invasie. In Syrië is Bashir Assad er nog, maar maken de jihadisten gebruik van de opstand van de bevolking om hun strijd te voeren tegen de sjiitische islam, waarin de Assads de alawitische stroming aanhangen.

Abu Musab al-Zarqawi

Het was de Jordaniër Abu Musab al-Zarqawi die, na al elders aanslagen te hebben gepleegd, zijn jihad verhuisde naar Irak om daar te strijden tegen de westerse bezetter. Hij kreeg de steun van Ayman al-Zawahiri, de huidige nummer een van Al Qaida, en ontpopte zich tot een superterrorist. Hij verklaarde in 2005 de oorlog tegen de sjiieten en hij en zijn aanhangers voerden tientallen zelfmoord- aanslagen uit in Irak. In Irak heeft de oorlog tussen soennieten en sjiieten uiteindelijk een erg beperkte impact gehad op de regio. Vraag is welke regionale gevolgen een dergelijke oorlog in Syrië kan hebben. Een sektarische strijd kan dan zowel Irak als Libanon destabiliseren en van Iran een volledig onberekenbare factor maken.