Belgen volgens VN 'bij gelukkigsten ter wereld'
Belgen horen bij de gelukkigsten ter wereld. Dat staat in het eerste World Happiness-rapport van de VN, die overwegen het Bruto Binnenlands Product te vervangen door een index die het Bruto Nationaal Geluk meet. Een goed inkomen maar vooral politieke vrijheid en stevige sociale en familiale banden geven de doorslag.
De afwezigheid van miserie, is dat geen criterium om het beleid aan af te meten? De VN vergadert momenteel over die vraag, op aangeven van het arme maar gelukkige ministaatje in de Himalaya, Bhutan (zie kader). Bij de zitting hoort een sociologisch-economische analyse: het UN World Happiness Report. De auteurs zijn niet de minsten: de Amerikaanse econoom Jeffrey Sachs, zijn Canadese collega John Heliwell en Richard Layard London School of Economics. Zij onderzochten op welke manier je best geluk meet. Ook zoeken ze naar de specifieke redenen waarom mensen zich al dan niet gelukkig voelen.
Ons land hoort tot de wereldtop, al zijn ze in voornamelijk Noord-Europese landen nog gelukkiger met hun leven. Denemarken, Finland, Noorwegen, Nederland, Canada, Zwitserland en Zweden staan bovenaan in de 'ladder van Cantril'. Dat is een uitgekiende waardeschaal die naar het geluksgevoel peilt.
In die rangschikking staat België op de vijftiende plaats. Op een lijst van ruim honderdvijftig landen is dat een erg hoge score. Helemaal onderaan bungelen arme zwart-Afrikaanse landen als Benin, Centraal-Afrika, Sierra Leone en Togo. Armoede treft daar zo goed als iedereen en de mensen geven er hun levensgeluk een score van 3,4. In de landen in de top twintig is dat tussen de zes en 7,6 op een schaal van 10. In een tweede onderzoek dat volgens een iets andere methode is gevoerd en waarin maar dertig landen meedoen maar dat neerkomt op dezelfde vraag, staat België op de achtste plaats en Denemarken op de eerste.
De grote verschillen hebben duidelijk met armoede of rijkdom te maken. Toch zien de auteurs dat een resem andere factoren doorslaggevender zijn dan inkomen: politieke vrijheid, sterke sociale netwerken, de afwezigheid van corruptie, een goede fysieke en mentale gezondheid, iemand op wie je kunt rekenen en een stabiel familieleven. Die elementen verklaren telkens de verschillen tussen landen met gelijkaardige scores. Zo is bekend dat in Scandinavië de politieke vrijheid en vooral de aandacht voor het gezinsleven sterker zijn dan in ons land. Ook blijkt werkloosheid heel wat verschillen te verklaren. Wie werkloos is, lijdt even sterk als iemand die een geliefde verliest door een scheiding of een sterfgeval. En in de hele wereld daalt het geluksgevoel rond de middelbare leeftijd.
In het algemeen is de wereld een klein beetje gelukkiger geworden in de laatste dertig jaar. Maar terwijl de toegenomen levensstandaard hier en daar het geluksgevoel heeft doen stijgen, is dat zeker niet overal het geval. In de VS en in Japan, bijvoorbeeld, is de economische welvaart groot maar het geluksgevoel niet evenredig.
De auteurs pleiten ervoor om publieke uitgaven af te meten aan hoezeer die het geluksgevoel van de bevolking verhogen, omdat het in de zorg, justitie en bijstand niet gaat om hoeveel mensen bereid zijn te betalen. "De westerse economie veronderstelt dat de mens een rationeel wezen is dat goede beslissingen neemt, weet wat hij wil en hoe hij het kan bereiken naargelang zijn middelen, en vooral plezier haalt uit consumptie. Dat blijkt totaal niet te kloppen. Mensen zijn emotioneel, nemen zeker niet altijd rationele besluiten en zijn niet uit op steeds meer. Het is in ieders belang daar meer rekening mee te houden", zo meldt mede-auteur Richard Layard vanop de VN-zitting.
TOP TIEN
Van gelukkigst naar minder gelukkig
1. Denemarken
2. Finland
3. Nederland
4. Noorwegen
5. Canada
6. Zwitserland
7. Zweden
8. Nieuw-Zeeland
9. Australië
10. Ierland
...
15. België
SLECHTSTE TIEN
Van ongelukkigst naar minder ongelukkig
1. Togo
2. Benin
3. Centraal-Afrikaanse Republiek
4. Sierra Leone
5. Burundi
6. Comoros-eilanden
7. Haïti
8. Tanzania
9. Congo
10. Bulgarije