De terugkeer van de agent/behanger

De interventieploegen van de Antwerpse politie haalden het nieuws met hun boetestaking om een twaalfurendienst af te dwingen. De achterliggende reden is volgens insiders simpel: werkdagen van twaalf uur betekenen meer vrije dagen en dus meer tijd om in het zwart bij te klussen. En daarmee steekt een oud zeer opnieuw de kop op.

door jeroen verelst

Antwerpen l De twaalfurendienst werd in 2001 afgevoerd omdat de excessen te groot werden. Sinds de officiële begrafenis sloop hij echter opnieuw mondjesmaat de politie binnen en als het aan de vakbonden ligt, wordt hij opnieuw regel in plaats van uitzondering.

Een aantal vakbonden riep hun leden in de interventieploegen van de Antwerpse lokale politie op om 'kleine' overtredingen - een beetje te snel rijden, foutparkeren,... - een paar weken lang niet te bestraffen. Echt staken ligt moeilijk bij de politie, de wet voorziet immers een minimumdienst die het effect van een staking min of meer teniet doet. Een boetestaking is een origineel alternatief, dachten de bonden.

Met de actie willen ze protesteren tegen de weigering van burgemeester Patrick Janssens en korpschef Eddy Baelemans om een twaalfurendienst toe te laten voor de interventieploegen. Voor een aantal politiediensten kan die wel, voor de interventieploegen niet. Agenten die bij nacht en ontij uitrukken om de criminaliteit te bestrijden, moeten dat kunnen doen met een frisse kop, redeneren Janssens en Baelemans. Wie twaalf uur werkt, boet volgens het duo aan frisheid en alertheid in. Met de Antwerpenaar die een beroep doet op de politie als kind van de rekening.

Blijft de vraag waarom de vakbonden zo graag twaalf uur aan een stuk willen werken, terwijl de doorsnee werkmens aan acht uur voldoende heeft. "Een twaalfurendienst lijkt een bizarre wens, ja", geeft Luc Goos van de politievakbond NSPV toe. "Maar het is nu eenmaal de sociaalste oplossing. Wij zijn ervan overtuigd dat je beter recupereert als je drie, vier dagen per week thuis bent dan wanneer je dag in, dag uit werkt."

Jan Schonkeren, nationaal voorzitter van de liberale politiebond VSOA, sluit zich daarbij aan. "De twaalfurendienst is vooral in grote politiezones noodzakelijk, het is ook alleen daar dat hij bij uitzondering weer wordt toegestaan. In grote steden als Antwerpen komen de politieagenten van heinde en verre. Soms zelfs uit Limburg of West-Vlaanderen. Als ze in een achturendienst vijf dagen per week moeten opdraven, weegt dat op hun fysieke frisheid. In een twaalfurendienst moeten ze maar drie, soms vier keer tot in komen."

Op de Grote Markt en op de Oudaan, waar respectievelijk het Antwerpse stadsbestuur en de politietop kantoor houden, klinkt een heel ander geluid. "Als de agenten een paar dagen per week kunnen thuisblijven, hebben ze tijd om in het zwart bij te klussen en hun loonzakje extra te spijzen", geven verschillende bronnen aan. "Daar draait de hele discussie om. De agent/behanger is helemaal terug."

Bijklussende agenten waren tot eind jaren negentig een wijdverspreid verschijnsel, met alle excessen van dien. Agenten speelden voor buitenwipper in de discotheek waar ze de volgende nacht een razzia hielden of agenten brachten in uniform verzekeringen aan de man. Maar het zwartwerk zette niet alleen de deur wagenwijd open voor belangenvermenging, het woog ook op de prestaties van de politie. Agenten kwamen doodmoe werken na een nachtje afwassen in een restaurant of begonnen uitgeput aan hun dienst nadat ze er net elders al een voltijdse dagjob op hadden zitten.

Samen met de politiehervorming sneuvelde de twaalfurendienst. In Antwerpen werd nog tot 2001 gestaakt en betoogd tegen het invoeren van de achturendag. Bij de politietop en het stadsbestuur vrezen ze dat de oude politiecultuur ook bij de lokale Antwerpse politie aan een revival bezig is. Met de bijhorende excessen. Janssens en Baelemans zijn vastbesloten voet bij stuk te houden, maar de vakbonden geven de strijd nog niet op.

"Maar die heeft helemaal niets te maken met agenten die zouden bijklussen", countert Goos. "Die verhalen blijven ons achtervolgen, maar ze zijn verleden tijd. Agenten worden tegenwoordig veel beter betaald, ze hebben geen bijjob meer nodig. Bovendien vermeldt de deontologische code heel duidelijk dat het verboden is om er een tweede job op na te houden."

Bronnen bij politietop en stadsbestuur:

Kunnen agenten een paar dagen per week thuisblijven, dan hebben ze tijd om in het zwart bij te klussen