Smelten Noordpool kost 45 biljoen
De klimaatverandering tegengaan heet te duur in crisistijd. Maar de enorme reserves methaangas die op de smeltende Noordpool vrijkomen zullen de wereld 45.000 miljard euro kosten, berekenden onderzoekers nu.
Het lijkt dezer dagen niet zo, maar de Noordpool is de snelst opwarmende plek ter wereld. De totale hoeveelheid ijs krimpt tegen een ongezien tempo. In 2012 bleef tegen half september net minder dan 3,5 miljoen vierkante kilometer over. Dat is veertig procent van de totale massa in de jaren 70. Tussen 1 en 15 juli smolt 130.000 vierkante kilometer poolijs, waarmee het record van vorig jaar is geëvenaard. Ook de dikte neemt af. Een ijsvrije Arctische Oceaan tegen de zomer van 2020 is steeds waarschijnlijker.
Olie- en gasgiganten zien daarin een economische opportuniteit. Open vaarroutes tussen Europa en Azië tijdens de Arctische zomers zwengelen de geldkoorts nog aan. Maar economen en oceaankundigen van de Universiteit van Cambridge drukken die winstplannen in een publicatie in Nature nu de kop in.
Armsten betalen
Niet alleen olie- en gasvelden, maar ook de enorme reservoirs aan methaangas die nu onder het ijs van de Oost-Siberische Zee zitten, komen vrij. En methaangas is een broeikasgas met een tot 25 keer sterker effect dan CO2.
Komt al het methaangas in een grote gulp vrij, dan kost dat de wereld 53 biljoen euro, de waarde van de wereldeconomie in 2012. Zelfs de trage uitstoot van een kleiner deel van de enorme hoeveelheid methaan zorgt voor een catastrofale klimaatverandering en "aanzienlijke" economische schade.
Die zal ver van de Noordpool het zwaarst zijn. De 'koelkast van de wereld' is cruciaal voor de regeling van de klimaatsystemen. "Doordat al dat methaangas vrijkomt, zal de opwarming versnellen", zegt hoofdauteur Peter Wadhams. Tachtig procent van de impact en de kosten zijn voor de armste regio's in Afrika, Azië en Zuid-Amerika, zo berekenden de onderzoekers. Overstromingen, extreme hitte, droogte en stormen, mislukte oogsten en epidemieën worden allemaal nog extremer door de methaangasuitstoot.
De auteurs klagen aan dat leiders tot nu enkel olielekken als de grootste bedreiging van de smelt op de Noordpool zien. "Noch de Wereldbank noch het Internationaal Monetair Fonds beseft de economische gevaren. Het is een tijdbom", zegt een van de onderzoekers, Gail Whiteman van de Rotterdam School of Management.
Nog Brits onderzoek wijst op een andere klimaatbom. De gemiddelde temperatuur ligt de laatste vijf jaar duidelijk boven de historische waarden. Maar ondertussen stijgt het kwik al vijf jaar niet nog meer. Dat is koren op de molen van klimaatontkenners. Klimaatwetenschappers van het Britse Met Office concluderen samen met collega's van de Universiteit van Reading evenwel dat een groot aandeel van de opwarming in zee 'verdwijnt'.
Het is al langer een vermoeden dat oceanen de grootste sponzen van opwarming zijn. Dat valt af te leiden uit de stijgende zeespiegel, veroorzaakt doordat het water dat opwarmt uitzet.
Terwijl bovengronds de opwarming een pauze lijkt te houden, blijkt dat die opwarming onder het zeeoppervlak versneld doorzet. Dat concluderen de onderzoekers aan de hand van een netwerk aan robotica die in en op de oceanen drijven. Op dieptes tot twee kilometer wordt opwarming geregistreerd. Die opwarming is niet alleen problematisch omdat ze het klimaatprobleem tijdelijk maskeert, maar ook omdat ze tot nog grotere stijging van de zeespiegel kan leiden.