Warhols zijn welkom in China maar de gekleurde Mao's niet
Met de Grote Roerganger sol je niet in China. Een serie portretten die Andy Warhol van Mao Zedong maakte mag het land niet in, op tournee met een overzichtsshow van het Andy Warhol Museum.
Het ministerie van Cultuur in Peking heeft de tien zeefdrukken afgewezen waarop Mao's gezicht in een reeks van felle kleuren afgedrukt staat. Een uitleg werd niet formeel gegeven, maar het is bekend dat de Chinese censuur streng kan zijn als het gaat om 'politiek gevoelige' kunstvormen.
"Ze zeiden dat de Mao's niet kunnen", verklaarde Eric Shiner, de directeur van het Warholmuseum. "Dat is teleurstellend, want zijn beeltenis komt zo vaak voor in Chinese hedendaagse kunst."
Zelfcensuur
Chinese kunstenaars zelf werken standaard onder zelfcensuur, waarmee zij kunnen vermijden dat ze te vaak in problemen komen met de autoriteiten. Buitenlandse artiesten die naar China komen, ervaren daarnaast regelmatig dat Peking niet gediend is met sommige van hun werken. Zowel The Rolling Stones als Bob Dylan moesten potentieel 'gevaarlijke' liedjes weren bij de voorbereiding van hun optredens. Zo haalden songs als 'Street Fighting Men', 'Brown Sugar' en 'The Times They Are A-Changin' het niet. Te opruiend, of aanzettend tot drugsgebruik en prostitutie, oordeelden de zedenmeesters in Peking.
Wie de gekleurde Mao's toch in het echt wil zien in China kan de volgende maanden alleen in Hongkong terecht. Deze voormalige Britse kolonie kent meer vrijheid dan de rest van het land. Daar is de tentoonstelling Andy Warhol: 15 minuten voor eeuwig net begonnen. Het gaat volgens het Warholmuseum om de grootste rondreizende exhibitie van zijn werk in Azië. De show was eerder al in Singapore en trekt na Hongkong verder naar Shanghai, Peking en Tokio, als onderdeel van een parcours dat bij elkaar 26 maanden duurt. De show is opgehangen aan de 25ste verjaardag van Warhols sterfdag, die in 2012 valt.
Het museum in Pittsburgh heeft een aanzienlijk financieel belang bij het doorgaan van de tentoonstelling in China. Het hoopt op twee miljoen Chinese bezoekers. In Singapore kwamen in korte tijd al 175.000 mensen kijken, meer dan het aantal bezoekers dat het Amerikaanse museum in een heel jaar haalt.
Warhol, de in Pittsburgh geboren en in New York beroemd geworden zoon van Slowaakse immigranten, maakte zijn Mao-zeefdrukken in 1973, toen de Culturele Revolutie in China op haar laatste benen liep. In deze periode van 1966 tot 1976 haalde Mao via zijn Rode Gardisten, een jeugdmilitie, hardhandig uit naar andersdenkenden. Duizenden mensen werden vermoord of pleegden zelfmoord om zich de vernederingen van de Gardisten te ontvluchten.
Kunst en geld
Het is onduidelijk of Warhol zijn Mao-koppen als een vorm van protest zag. De kunstenaar, die begon als succesvolle rebel, ontpopte zich rond 1973 juist tot een commercieel ingestelde ambachtsman. Zo maakte hij in die jaren tegen goede betaling portretten van de Sjah van Perzië, Liza Minnelli, Mick Jagger, Diana Ross en Brigitte Bardot. "Geld verdienen is een kunst, werken is kunst en goeie zaken doen is de grootste kunst", was een van zijn bekende uitspraken.