Voor Pussy Riot begint het nu pas

"Ik ben vanmorgen vroeg in een zwarte Wolga afgevoerd", vertelt Maria Aljochina, nog altijd een beetje in shock, over de telefoon aan een Russisch televisiestation. "De directeur bracht me naar het station, waar ze me op een trein hebben gezet. Mijn advocaat stond gewoon buiten de poort te wachten, maar ze hebben geprobeerd mij stilletjes op de trein te zetten."

Niks daarvan. De 25-jarige activiste van kunstcollectief Pussy Riot stapte direct weer uit de trein en ging in Nizjni-Novgorod, zo'n 400 kilometer ten oosten van Moskou en niet ver van het strafkamp waar ze eerder werd vrijgelaten, op eigen gelegenheid langs bij een lokale mensenrechtenorganisatie. Ze liet duidelijk weten zelf niet voor de vrijlating gekozen te hebben.

"Als ik de mogelijkheid zou hebben gehad, was ik gewoon in de cel gebleven, zonder twijfel. We hadden nog maar een paar maanden te gaan, dit is geen menselijk gebaar - dit is gewoon PR." De 25-jarige Aljochina beloofde zich in te zetten voor andere politieke gevangenen en wil gerechtigheid. "Nu ben ik nergens meer bang voor, geloof me", zei ze opgewekt tegen de televisiecamera's.

Boycot Sotsji

Een paar uur later en bijna 3.000 kilometer verder naar het oosten werd ook die andere Pussy Riot-activiste, Nadezjda Tolokonnikova, uit de gevangenis vrijgelaten. Nog voor een cipier de deur achter haar dichttrok, schreeuwde ze "Rusland zonder Poetin!" Zonder sjaal of muts stond ze bij -25 graden de pers te woord. Opgewarmd door vastberadenheid en de felle lampen bovenop de camera's.

"Ik kan niet zeggen dat ik me anders voel of verbaasd ben. Ik wil gewoon aan de slag", liet Tolokonnikova weten. "Ik ben sterker geworden, ik ga Rusland verbeteren. Mijn tijd in de cel is niet verloren gegaan. Ik ben nu volwassen. Ik heb de staat van binnen uit leren kennen. Die totalitaire machine van binnenuit kunnen meemaken. Heel Rusland lijkt wel een strafkamp. Daar moet iets aan veranderen." De vrouwen lieten al weten van plan te zijn samen een mensenrechtenorganisatie op te zetten.

De knappe Tolokonnikova (24) is met haar lange, donkere haar en donkere ogen het gezicht geworden van het provocerende kunstcollectief Pussy Riot. En ook zij is niet onder de indruk van de verleende gratie. "Het zijn allemaal kunstgrepen, wij waren toch al bijna vrij. Ze hadden veel meer mensen moeten vrijlaten." En dus roept ze op tot een westerse boycot van de Olympische Winterspelen in Sotsji, die al in februari van start gaan. "Ik ben voor de waarheid, voor de eerlijkheid. Ik wil een boycot zodat de wereld zich niet laat omkopen door olie en gas. Ik wil dat Europa de normen, tradities en regels waar het zo vaak over gaat op zichzelf toepast."

Ze zijn onder dezelfde amnestieregeling vrijgelaten, maar het verschil tussen de vrijlating van de beide jonge vrouwen van Pussy Riot en die van ex-tycoon Michail Chodorkovski afgelopen weekend kon bijna niet groter zijn. Chodorkovski erkende zijn lot, en gaf met weinig woorden toe de verliezer te zijn van een steekspel met president Poetin. Vanuit Berlijn beloofde Chodorkovski zich niet met Russische politiek te bemoeien. Over zijn vrijlating is lang diplomatiek onderhandeld, en er lijkt een compromis gesloten te zijn waarin Poetins rivaal zich koest moet houden.

De meisjes van Pussy Riot zijn juist feller dan ooit. "Nu begint het pas", zei Tolokonnikova gistermiddag aan de gevangenispoort. Aljochina vliegt dinsdagmorgen naar Krasnojarsk voor overleg, daarna komt het tweetal samen terug naar Moskou.

Tournee

Tot zijn vrijlating was Chodor-kovski zelf het symbool van repressie en onrecht in Rusland. Maar met hun bivakmutsen en felle panty's hebben de meisjes van Pussy Riot die plaats opgeëist. Wat begonnen is als een schreeuwerige punkband is de afgelopen anderhalf jaar uitgegroeid tot een beweging, met bewonderaars over de halve wereld. Goed nieuws voor de fans: de band is weer samen en gaat binnenkort op tournee.