Strijd om exclusief interview barst los

'Ik heb toch redelijk wat ervaring met media, maar dit maakte ik nog niet mee", vertelt Dirk Draulans. De bioloog stelde gisterenavond zijn boek Samen voor ons eigen voor in het praatprogramma Villa Vanthilt op één. En daardoor mocht hij naar eigen zeggen niet over zijn boek gaan praten in De kruitfabriek op VIER en Reyers laat op Canvas. Hoewel ook die programma's eerder wel interesse toonden in een praatje met Draulans.

"Zodra de redactrice van Reyers laat hoorde dat ik eerst langsging bij Villa Vanthilt vertelde ze me dat een interview bij hen dan niet meer hoefde", zegt Draulans. Ook de redactie van De kruitfabriek belde volgens hem af toen ze van de uitgeverij vernam dat Draulans' passage in hun aflevering van woensdag niet zijn eerste televisieoptreden was die week. "In een e-mail lieten ze me weten dat ze een praatgast liefst eerst in hun programma zien opduiken", aldus Draulans.

Dat klopt volgens Willem Stellamans van De kruitfabriek toch niet. "Wij eisen helemaal geen exclusiviteit van onze gasten", reageert hij. "Als de actualiteit ons dwingt om iemand uit te nodigen voor het programma is het geen probleem dat die man of vrouw ook ergens anders te gast is."

Stellamans benadrukt dat het afzeggen van Draulans niets te maken had met de auteur zelf, wel met de afweging of een onderwerp nog voldoende fris en nieuwswaardig is om aan bod te komen in De kruitfabriek. "Soms komt iemand of een onderwerp al een hele dag in andere media aan bod en kunnen wij er toch nog mee aan de slag met een specifieke invalshoek. Soms lukt dit niet en beslissen we iets niet te doen als we geen meerwaarde meer kunnen bieden bij een onderwerp", verklaart Stellamans.

Het bewijs dat De kruitfabriek geen exclusiviteit eist van de praatgasten werd volgens Stellamans al geleverd in de eerste aflevering. Maandagavond schoof namelijk Antwerps burgemeester Patrick Janssens (sp.a) aan tafel bij Tom Lenaerts en zijn copresentatoren. Even later werd ook in het Canvasprogramma Terzake een reactie van Janssens uitgezonden.

Eigen smoel

Al waren ook de mediaoptredens van de burgemeester eerst anders gepland. Janssens' naam stond maandag namelijk ook eerst op de gastenlijst van Reyers laat. Hij werd afgebeld, naar verluidt omdat hij ook een interview gaf in De kruitfabriek.

"Het is geen geheim dat we Janssens afbelden", antwoordt Bjorn Bailleul-Slembrouck, eindredacteur bij Reyers laat. "Het gebeurt trouwens nog dat wij mensen afbellen voor de uitzending. De lijst van mogelijke praatgasten die we contacteren is elke dag lang. We moeten daar niet flauw over doen, dat ligt allemaal gevoelig. Maar wij hebben maar één doel: het beste programma maken. Om daarin te slagen, kijken we vooral naar onszelf. Dat is al werk genoeg", verzekert hij.

Toch merken verschillende persverantwoordelijken dat een exclusief - of eerste - optreden alsmaar vaker een voorwaarde is om een auteur, muzikant of politicus op het kleine scherm te krijgen. Al is de vraag naar exclusiviteit niet zo nieuw. Ook de printmedia proberen elkaar de loef af te steken door uit te pakken met primeurs of eerste reacties van wie op dat moment in de actualiteit meedraait. Maar dat praatprogramma's momenteel een belangrijke rol spelen in de strijd om de kijker maakt dat ook televisiemakers daar tegenwoordig meer op uit zijn.

"Vroeger kon een artiest optreden in De laatste show en dat was het dan al bijna", stelt Tamara Van Hul, promotion manager bij Universal Music Group. "De laatste show en De zevende dag vroegen gewoon dat een muzikant niet in dezelfde week bij hen langsging. En in de zomer was er Villa Vanthilt." Nu moeten platenfirma's volgens Van Hul soms kiezen in welk praatprogramma een artiest opdraaft. "Dat is jammer als een muzikant maar even in het land is en je hem op zo veel mogelijk plaatsen wil laten optreden." Bovendien is het volgens Van Hul moeilijk om te beslissen welke show welke artiest het beste ligt, aangezien De kruitfabriek en Manneke Paul - op vtm - nog in de kinderschoenen staan. Café Corsari, het praatprogramma op één, begint zelfs pas op 15 oktober.

Ook Chris Boudewijns, promotieverantwoordelijke van uitgeverij De Bezige Bij - dat ook het nieuwe boek van Draulans uitgeeft - merkte eind augustus en begin september al dat veel praatprogramma's om exclusiviteit vroegen. "Maar de soep wordt nooit zo heet gegeten als ze wordt opgediend", vermoedt ze. "De programma's zoeken momenteel allemaal nog hun eigen smoel. Op termijn zullen ze vaker dezelfde gasten uitnodigen, want ze vissen nu eenmaal in dezelfde vijver."

Extra luxe

Vanaf dan wordt de wildgroei aan praatprogramma's misschien alsnog een voordeel voor al wie een boodschap te verkondigen, een product aan te prijzen of een lied te zingen heeft. Bij de start van elk televisieseizoen gaat het er namelijk scherper en selectiever aan toe. Deze keer misschien nog iets meer dan anders. Door de komst van het nieuwe VIER staat er voor veel zenders tenslotte veel op het spel. Als ook dit jaar de stress van de seizoensstart binnen enkele weken wegebt, blijven er wel meer programma's over om je even in te laten zien.

"Nu wil niemand het gevoel hebben dat ze achter de feiten aanlopen. Zeker niet als de recensenten nog meekijken. Je wilt er niet op worden afgerekend dat jouw programma als laatste een gast aan het woord laat. Zo gaat het elk jaar", vertelt Stijn Verbruggen. promotion manager bij EMI Music. Hij ziet de komst van de vele praatprogramma's ook als een extra luxe. "Er was een tijd dat er bijna geen ruimte was voor muziek op televisie. Als er veel interesse is, zullen we nu inderdaad wel moeten kiezen welk praatprogramma het best aansluit bij de doelgroep van een bepaalde muzikant." Wie weet wordt die artiest dan even niet uitgenodigd door een ander programma, maar misschien is dat bij de volgende actuele aanleiding wel weer het geval, denkt Verbruggen. "De zenders zullen hier wel volwassen mee omgaan."

Dat denkt ook Mieke Deprez, communicatie- en marketingmanager bij uitgeverij Lannoo. "Auteurs zijn realistisch genoeg om te beseffen dat ze niet in elk programma worden uitgenodigd. De kans dat ze op televisie komen, wordt nu toch groter. Zelfs al zijn er heel veel auteurs."