'We willen dat ze leren nadenken en debatteren'
'Het onderwijs kan niet alles oplossen, maar we hebben wel een belangrijke rol.' Raymonda Verdyck, afgevaardigd bestuurder van het Gemeenschapsonderwijs (GO!), beseft het maar al te goed. Met een speciaal vak burgerschap wil ze leerlingen leren samenleven.
Waarom zet het GO! zo fors in op burgerschap?
"Europa schuift burgerschap als prioriteit naar voren. Ook onze leerlingen zijn, zo blijkt uit bevragingen, vragende partij. Sinds 2015 is het accent binnen het GO! van actief pluralisme naar actief burgerschap verschoven. Om hiermee aan de slag te gaan, hebben we een burgerschapsbooster gelanceerd. Met die onlinebevraging kregen we een beeld van het democratisch denken en handelen van de leerlingen. Op basis daarvan hebben we voor het secundair onderwijs een leerlijn ontwikkeld."
Wat betekent dit concreet?
"Er zal meer aandacht voor burgerschap komen in de reguliere vakken, zoals geschiedenis. Maar er komt ook een apart vak, waar vanaf september tien scholen uit heel Vlaanderen mee starten. Na een grondige evaluatie en eventuele bijsturingen willen we dit vanaf het schooljaar 2018-2019 structureel in al onze scholen verankeren.
"Het gaat om leren nadenken en debatteren. Ook is het de bedoeling dat jongeren actief naar buiten treden, bijvoorbeeld door stages of projecten. Ouderbetrokkenheid zullen we ook sterk beklemtonen, denk aan werkvormen waarbij ouders van andere origines gevraagd zullen worden om op school te komen koken. Maar evengoed kan het gaan om gespreksmomenten waarbij moeilijkere thema's, zoals radicalisering, centraal zullen staan."
Denkt u zo te voorkomen dat jongeren bijvoorbeeld radicaliseren?
"We willen dat jonge mensen meegaan in een open en democratisch verhaal. Het onderwijs kan niet alles oplossen, maar we hebben wel een belangrijke rol. Scholen zijn voor jongeren de ideale oefenplaat om verschillende visies in onze samenleving ontdekken en er respectvol mee om te gaan. De samenleving is snel geëvolueerd. Verschillende tendensen, ook geopolitieke, komen in onze scholen binnen. Dat stelt ons voor andere uitdagingen dan vroeger."
U plaatst neutraliteit daarbij wel voorop.
"Voor ons is dat het uitgangspunt voor het samen leren samenleven. Neutraliteit wordt vaak verguisd, maar het creëert een omgeving waarin jonge mensen op basis van gelijkwaardigheid zichzelf kunnen zijn. We hebben geen voorkeur voor de ene of andere levensbeschouwing. Jonge mensen, van welke achtergrond dan ook, delen dezelfde dromen en willen allemaal wat van hun leven maken. Samen gaan we binnen het speelveld van de democratische waarden op zoek naar wat we delen en daarbij gaan we moeilijke debatten niet uit de weg."