Direct naar artikelinhoud

Trumps anti-establishmentoorlog speelt Democraten in de kaart

Willem Post is VS-deskundige van Instituut Clingendael in Den Haag. Hij schreef deze bijdrage op uitnodiging van De Morgen.

Trump hanteert een doorzichtige strategie. De naar eigen zeggen 'uiterst succesvolle' zakenman meende na de 'historisch grote' presidentiële overwinning een uniek mandaat van het Amerikaanse volk te hebben gekregen. Met ook nog eens - dankzij hem! - Republikeinse meerderheden in het Congres. Het is voor Trump-politiek niet te bevatten dat in de afgelopen zeven maanden de Republikeinse leiding niet in staat was Obamacare af te schaffen en te vervangen door wat voor alternatief dan ook. Trump is geïnteresseerd in scoren, en hoe dat alternatief er precies uit had moeten zien, interesseert hem nauwelijks.

Met scherpe aanvallen tegen Republikeinse leiders - 'losers' als O'Connell, Ryan en McCain - heeft hij zijn anti-Washington-oorlog verbreed tot en met het Republikeinse establishment. Trump lijkt nu al boos en teleurgesteld de hoop te hebben opgegeven om samen met formeel zijn eigen partijgenoten op te trekken in wetgevende processen.

Niet voor niets is ook de Bannon-factie uit het Witte Huis verdwenen om oorlog tegen het establishment te voeren vanaf de Breitbart-stellingen. Met ook de gratie voor de racistische sheriff Joe Arpaio paait Trump uiterst rechts, dat nauwelijks is vertegenwoordigd in politiek Washington. Voor een ferme buitenland- en veiligheidspolitiek heeft Trump de generaals om zich heen gegroepeerd in het Witte Huis. In feite ook al buiten het aloude politieke establishment om.

Binnenlands wacht een hete herfst. Trump eist dat er geld komt voor de zo mooie muur op de grens met Mexico, maar heeft van de Republikeinse leiders al te horen gekregen dat een 'muurdeal' met Democraten er niet in zit. Met 52 Republikeinse senatoren is er een onvoldoende grote meerderheid om een Democratische procedurele blokkade als de filibuster te overstemmen. Dat kan goed betekenen dat in oktober het schuldplafond niet omhoog gaat, de begroting vastloopt en de overheid op slot gaat. Ambtenaren in Washington worden naar huis gestuurd.

Trump heeft met hen geen mededogen, want deze armzalige schepsels zijn toch vrijwel allemaal Democraten en 'Crooked Hillary'-stemmers. Trump is van harte bereid om de politieke en bureaucratische machine volledig te ontregelen. Hij weet dat het 'Do Nothing Congress' een van de meest gehate instellingen van het land is. Slechts 1 op de 5 Amerikanen is daar positief over.

Impeachment

Met het oog op de presidentsverkiezingen van 2020 (Trumps herverkiezingscampagne is afgelopen week in Arizona feitelijk gestart) wil Trump zijn eigen anti-Washington-merk nadrukkelijk lanceren, en wel op de hem bekende, radicale wijze. Het is de laatste decennia bon ton om de Amerikaanse hoofdstad te bekritiseren.

Reagan trok een vies gezicht bij het uitspreken van die naam. Maar Reagan nam geen afstand van zijn eigen partij, omringde zich met establishmentconservatieven. Bill Clinton nam vanaf 1995 afstand van zijn eigen partij door te trianguleren naar een middenkoers. Nu eens voerde hij de Republikeinse agenda uit, maar ook voldeed hij met enige regelmaat aan Democratische wensen, waardoor hij verzekerd was van voldoende steun tijdens de Lewinsky-impeachmentcrisis.

Trump gaat dus veel verder, in de verwachting dat de Republikeinse partij flink wordt afgestraft bij de Congresverkiezingen van 2018. 'Eigen schuld, dikke bult!' Maar de kans is het grootst dat het Huis een Democratische meerderheid zal krijgen. Dat betekent dat een gewone meerderheid een impeachmentprocedure tegen Trump kan instellen. En, belangrijk, juist het Huis heeft dan machtige wapens zoals het uitvaardigen van dwangbevelen, waardoor Trumps Rusland- en belastingpraktijken echt kunnen worden onderzocht.

Trump gelooft niet in rampscenario's die hemzelf betreffen. Maar overmoed is uiteindelijk een doodzonde in de politiek. Een politiek faillissement is heel wat anders dan een zakelijk faillissement. Zomaar opnieuw beginnen is er niet bij na een unieke presidentiële afzetting.