Uplace zakt nog verder weg in de modder

Het lijkt er steeds meer op dat Uplace definitief begraven kan worden. De laatste klap werd zopas gegeven door de auditeur van de Raad van State, die adviseert het ruimtelijk bestemmingsplan voor de zone Vilvoorde-Machelen te vernietigen. Dat plan vult de volledige nieuwe bestemming van de voormalige industriezone in. Zonder dat bestemmingsplan zijn vergunningen niet mogelijk, voor welk project dan ook. Het definitieve arrest volgt allicht ergens in november.

Meteen rijst de vraag naar de juridische implicaties omtrent rechtszekerheid. En, daaraan verbonden, een eventuele schadevergoeding. Want naast de vele opponenten tegen het project van Bart Verhaeghe, zijn er wel degelijk terechte bedenkingen omtrent het investeringsklimaat in dit land. "Dit zet alle geplande projecten op de helling", zegt Peter Van Biesbroeck, algemeen directeur Voka - Kamer van Koophandel Vlaams-Brabant. "Als het milieu- en ruimtelijk onderzoek helemaal opnieuw moet gebeuren, zijn we opnieuw vertrokken voor een jarenlange carrousel van studies, inspraakmomenten en wellicht nog tal van beroepsprocedures. Ondertussen kan geen zinnig mens hier iets ondernemen omdat je niet weet wat het uiteindelijke plan zal zijn."

'Hele zone in gevaar'

Tegelijk heeft Uplace ook voldoende juridische munitie om een fikse schadevergoeding te claimen, zeggen waarnemers. Er is sprake van ettelijke miljoenen, al is dat eerlijk gezegd puur giswerk in deze fase. In 2007 kwam het Uplace-project als winnaar uit de wedstrijd van de Vlaamse regering voor een nieuwe trekker van het reconversiegebied Machelen-Vilvoorde. Uplace zou een deel van de vervuilde gronden saneren, dat werd vastgelegd in een zogeheten 'brownfieldconvenant'.

Vervolgens steunden de opeenvolgende Vlaamse regeringen Uplace. Op geen enkel moment werd er door de Vlaamse regering een vergunningsaanvraag geweigerd.

Bart Verhaeghe, voorzitter van Uplace, benadrukt dan ook: "We blijven enthousiast over ons project en zullen hard blijven werken. We bevestigen ons vertrouwen in de Vlaamse regering dat zij op een consequente en rechtszekere manier haar beleid zal voortzetten. Dit is, na de schorsing van onze milieuvergunning een maand geleden, een nieuwe, pijnlijke illustratie van de onmacht van de ondernemer. We moeten lijdzaam toezien hoe een Vlaamse regering ons vergunningen aflevert die door haar politieke tegenstanders voor rechtbanken worden aangevochten. Maar nu wordt niet alleen Uplace getroffen, maar komen miljarden aan investeringen in de hele reconversiezone in gevaar."

Complete chaos

Advocaat Carlos De Wolf, een autoriteit omtrent publiek en administratief recht neemt geen standpunt in over de zaak. Algemeen wijst hij er wel op dat het onkies is om te schieten op de administratie. "Als de wetgeving door allerlei procedures onbeheersbaar is geworden, dan moet men dat aanpakken."

Over een eventuele schadeclaim wil De Wolf zich niet uitspreken. "Alles hangt af van wat tussen die partijen is afgesproken, en of er inderdaad sprake is van een schending van het vertrouwensbeginsel. Maar daarvoor ken ik de zaak niet genoeg."

In het Vlaams Parlement blies minister van Economie Philippe Muyters (N-VA) vorig jaar nog warm en koud over een eventuele vergoeding. "Uplace kan een claim indienen tegen de Vlaamse overheid, zoals iedereen dat kan. Maar dan moet het wel een fout of een oorzakelijk verband kunnen aantonen. Zeggen dat Bart Verhaeghe sowieso langs de kassa passeert, is de waarheid geweld aandoen."

Intussen vraagt de stad Vilvoorde dat de Vlaamse regering de bevoegdheid om een ruimtelijk beleid voor dit gebied vast te leggen, aan de gemeenten overdraagt. "Als men wacht tot dit gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) effectief vernietigd wordt, ontstaat een complete chaos", zegt burgemeester Hans Bonte (sp.a).

De lijdensweg van een 'belevingscentrum'

2009 De Vlaamse regering sluit een 'brownfieldconvenant' af met Uplace.

2011 Uplace krijgt een stedenbouwkundige vergunning, die wordt aangevochten.

2012 Uplace krijgt een milieuvergunning van de toenmalige Vlaamse minister van Leefmilieu. Ook die vergunning wordt aangevochten.

2015 De Raad van State vernietigt de milieuvergunning.

De Vlaamse regering onderhandelt met Uplace een aangepaste brownfieldconvenant. De mobiliteitsvoorwaarden worden strenger.

2016 De Vlaamse regering keurt een nieuw gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor de regio goed.

2016 Vlaams minister van Milieu Joke Schauvliege (CD&V) kent in beroep een nieuwe milieuvergunning toe aan Uplace.

2016 De Raad voor Vergunningsbetwistingen schrapt de stedenbouwkundige vergunning.

2017 De auditeur van de Raad van State adviseert de vernietiging van het bestemmingsplan voor die zone.