Russische spanning doet Duitse motor sputteren
Het economisch klimaat in de eurozone heeft te lijden onder de spanningen tussen het Westen en Rusland. Het Duitse investeringsvertrouwen, de motor van de Europese economie, begint fors te haperen. 'Dat is nefast voor Europa en dus ook voor België', zegt Koen De Leus.
Het sentiment in Duitsland staat op onweer. De ZEW-index, zeg maar het investeringsvertrouwen in Duitsland, kreeg de voorbije maand meer dan een forse tik. De conjunctuurindicator van het toonaangevende Duitse onderzoeksbureau ZEW dook liefst 18,5 punten naar beneden, en staat nu op 8,6 punten. Waarnemers hadden een daling verwacht, maar niet van deze omvang. Analisten voorspelden een indicator die zou eindigen op zowat 17 punten. Het werd dus een flink stuk minder, en bovendien is het ook al de achtste maand op rij dat de index naar beneden gaat.
Daarmee staat die index, die de verwachtingen van analisten en institutionele beleggers voor de komende zes maanden meet, nu op het laagste peil sinds juni 2012. "De achteruitgang van de economische stemming is waarschijnlijk verbonden met de huidige geopolitieke spanningen die de Duitse economie hebben aangetast", zegt ZEW zelf in een verklaring. Het onderzoeksbureau verwijst daarmee in de eerste plaats naar de spanningen tussen het Westen en Rusland, naar aanleiding van de crisis in Oekraïne.
Koen De Leus, senior economist bij KBC, ziet een rist alarmerende cijfers op rij die verantwoordelijk zijn voor deze forse neergang. "De industriële productie en de bestellingen lopen achteruit, nadat het eerste kwartaal wel beter bleek. De spanningen met Rusland zijn voor Duitsland inderdaad geen goed nieuws. Rusland is immers een belangrijke handelspartner voor Duitsland. Met de huidige economische sancties wordt de economie in de flank geraakt. Dat leidt tot een negatief sentiment, maar ook tot een uitstel van investeringen."
Duitsland is een belangrijke handelspartner voor ons land. Dus als het regent in Duitsland, dan druppelt het bij ons? "Dat kun je inderdaad zo stellen", aldus Koen De Leus. "Duitsland is de motor van de Europese economie, en als die motor begint te sputteren dan is dat slecht nieuws. Niet enkel voor Europa, maar ook en misschien wel vooral voor ons."
Bokkensprongen
Het is duidelijk dat de financiële markten vandaag geen goed oog hebben op de handelsoorlog die aan de gang is. "Klopt, en het is nog maar de vraag tot wat dat opbod leidt. Wordt het een tik-takhandelsoorlog, waarbij de ene reageert op de sanctie van de ander, of zal het gezond verstand alsnog zegevieren", vraagt De Leus zich hardop af.
"Nu is het wel zo dat de financiële markten altijd nerveuzer reageren op dergelijke spanningen. De onderliggende economie is altijd iets voorzichtiger in de beoordeling van zo'n conflict. Maar het mag allemaal niet te lang duren, want het zorgt er natuurlijk wel voor dat het vertrouwen afneemt. En op die manier wordt de reële economie wel geraakt, door een afname van de industriële productie en dalende orderboekjes."
De Duitse onderzoeksinstelling ZEW polst voor haar index elke maand wereldwijd ruim 200 analisten en vermogensbeheerders over hun inschatting van de Duitse economie. Een van die vermogensbeheerders is Pictet Asset Management, met hoofdzetel in Genève. Luca Paolini, chief strategist van Pictet vreest dat de impact van de crisis met Rusland nog maar net voelbaar begint te worden. "De geopolitieke spanningen rond Oekraïne en Rusland beginnen het sentiment van het bedrijfsleven in Duitsland aan te tasten en dit geeft reden tot bezorgdheid. De agressieve sancties van de VS en Europa tegenover de Russische financiële, defensie- en energiesectoren kunnen een negatieve invloed hebben op alle Europese landen. En dat terwijl de economie in de eurozone al zwak is."
Ook de olie- en gasprijzen kunnen onder druk van het conflict bokkensprongen maken. Als de bevoorrading onder druk komt bijvoorbeeld. Als de consument meer moet betalen aan de pomp, zal dat een weerslag hebben op zijn totale uitgaven. Ook voor de bedrijven is een stijgende energiefactuur geen aangenaam vooruitzicht. Al zijn we nog niet in dat scenario. Economen maken zich overigens ook zorgen over de situatie in het Midden-Oosten. Net voor de zomer veroverden IS-rebellen de controle over een van de belangrijkste olieraffinaderijen van Irak. Fraai oogt het allemaal niet, en het pessimisme lijkt terug van nooit echt weggeweest.