Meer fraude met dienstencheques

Sectorfederatie Federgon tempert de alarmsignalen, maar geeft toe dat fraude met dienstencheques ‘bijzonder moeilijk te detecteren is’. ‘Fraudeurs gaan er binnenkort zeker uit’, klinkt het bij voogdijminister Milquet (cdH). Het was Radio 1-programma Peeters & Pichal dat gisterochtend de kat de bel aanbond. Een anonieme poetsvrouw, die naar eigen zeggen reeds jarenlang via het systeem van dienstencheques aan het werk is, klaagde talrijke misbruiken in haar sector aan. Tot in het detail wees ze de luisteraars op de mazen in het net van de dienstencheques. “Poetsvrouwen worden op heel weinig plekken gewaardeerd”, klaagt de vrouw, die haar naam ook liever niet in de krant ziet staan. “We zijn goedkoop, dus worden we niet gerespecteerd.” Met als gevolg dat poetsvrouwen creatief omspringen met de dienstencheques, om de werksituatie zelf bij te schaven. “Poetsvrouwen nemen elkaar in dienst, om zo zonder te werken enkele euro’s winst te maken”, geeft de vrouw een voorbeeld. “Of we kopen dienstencheques over van particulieren en trakteren onszelf op die manier op betaald verlof.” Het systeem van dienstencheques werd in 2004 ingevoerd om laaggeschoolden uit de werkloosheid te halen en om zwartwerk in de sector van de huishoudhulp tegen te gaan. Particulieren kunnen - fiscaal aftrekbare - dienstencheques kopen, tegen 7,5 euro per stuk, bij speciaal daarvoor opgerichte dienstenchequebedrijfjes. De poetsvrouw krijgt van dat bedrijf vervolgens een gemiddeld uurloon van 10 euro uitbetaald, waarop het bedrijf van de federale overheid ongeveer 20 euro krijgt per gebruikte cheque. Ook in die grote - gesubsidieerde - marge wringt volgens de klokkenluidster het schoentje. “Dienstenchequebedrijven kopen cheques waarvan de vervaldatum is overschreden massaal op, om zo de winst op te strijken. Ze ontvangen immers 20 euro voor een cheque die niet eens gebruikt werd.” Op de koop toe laakt de vrouw het gebrek aan controle, waardoor dergelijke praktijken steeds weliger tieren. “Ik werk al jaren met dienstencheques en ben nog nooit gecontroleerd geweest. Men kijkt niet welke dienstencheques je precies binnenbrengt, enkel de hoeveelheid telt. Er zijn nochtans veel gaten in het systeem.” Ook bij Landelijk Dienstenchequecollectief, een van de grootste ondernemingen in de sector, erkent men het probleem. “Ik hoor zelf ook dergelijke cowboyverhalen”, aldus Marleen Lefevre. “Bij ons zijn de controles heel strikt, maar ik sluit niet uit dat er bij andere bedrijven, waar de band met de klanten kleiner is, wel misbruik plaatsvindt.”

Beperkt aantal gevallen

Bij Federgon, de beroepsfederatie van de uitzendsector die de dienstenchequebedirjven vertegenwoordigt, reageert men alvast verrast. “Wij hadden hier geen weet van”, geeft woordvoerder Sébastien Delfosse toe. “Het is dan ook bijzonder moeilijk te detecteren. Al onze controlemechanismen staan gericht op de dienstenchequebedrijven, maar er is geen controle op de gebruikers en de werknemers. De wet op de privacy maakt dat immers onmogelijk.” Volgens Delfosse gaat het om geïsoleerde gevallen. “Tot op heden hebben wij nog maar een tweetal dergelijke inbreuken ontdekt. Je moet het ook in zijn context zien: enkele misbruiken op meer dan 100.000 werknemers is heel beperkt.” Eenzelfde teneur valt te noteren bij federaal minister van Werk Joëlle Milquet (cdH). “Tot nu toe hebben we circa 600.000 gebruikers tevreden gemaakt”, zegt woordvoerder Benoit Lannoo. “Maar als er niet opgetreden wordt, komt het systeem inderdaad in het gedrang.” Behalve al ingevoerde maatregelen als het invoegen van administratieve en strafrechtelijke boetes en gerichtere controles door organen als RVA en RSZ, plant de voogdijminister ook nieuwe acties. “Binnenkort presenteren we een nieuwe coördinatiecel die een aantal databases moet samenbrengen. Door de ingeleverde dienstencheques bij Sodexo (de onderneming die dienstencheques uitgeeft, LD) te koppelen aan de gepresteerde uren bij de RVA, lopen fraudeurs tegen de lamp. Die gaan er in de toekomst zeker uit.” Controleorgaan RVA meldt op haar beurt dat ze in de eerste helft van 2009 184 van de 2.500 erkende dienstenchequeondernemingen heeft gecontroleerd en dat maar liefst 108 ervan niet conform de regels waren. “Maar dan hebben we het vooral over lichte overtredingen, van louter administratieve aard”, klinkt het bij RVA. “Als er zwaardere overtredingen vastgesteld worden, als er bijvoorbeeld meer dienstencheques werden ingegeven dan er uren waren gepresteerd, eisen we meteen terugvorderingen.” Het aantal gebruikers van dienstencheques wordt door Federgon op ongeveer 600.000 geschat, het aantal werknemers op 110.000.