Wie Rilatine slikt, groeit minder

Toen ze aan het onderzoek begonnen, zaten ze nog op de basisschool. Inmiddels zijn het jonge mannen en vrouwen in de kracht van hun leven.

Maar met sommige van de 515 deelnemers is iets eigenaardigs aan de hand, blijkt uit de nieuwste MTA-studie, een van 's werelds grootste en langstlopende onderzoeken naar de gevolgen van ADHD-behandelingen. Met het blote oog kun je de verschillen missen. Maar zet de Amerikaanse deelnemers met de ruggen tegen elkaar en vraag ze hoeveel ADHD-medicatie ze de afgelopen jaren slikten en je ziet een patroon.

Vergeleken met de jongens en meisjes die amper medicijnen slikten, zijn de gebruikers die het meeste slikten korter. Gemiddeld 4,7 centimeter. "Een logisch verband", vindt medisch socioloog Guido Van Hal (Universiteit Antwerpen), die onderzoek doet naar het gebruik van Rilatine bij studenten."Rilatine behoort tot de amfetamines. Daarvan weten we dat ze de eetlust afremmen."

Toxicoloog Jan Tytgat (KU Leuven) vult aan: "Als je veel rilatine neemt tijdens de adolescentie, leidt dat gebrek aan eetlust ook tot een verminderde groei van het skelet en de spieren, en dus tot een kleinere gestalte."

Symptomatische behandeling

Nu zou je kunnen zeggen: als je enorm opknapt van medicijnen, dan is een paar centimeter minder in je paspoort dat dubbel en dwars waard. Maar de nieuwe studie zet ook vraagtekens bij dat opknappen. Die veelgebruikers? Die hebben evenveel ADHD-symptomen - zoals concentratieproblemen en impulsief gedrag - als de deelnemers die geen of weinig medicatie slikken.

Het meestgeslikte ADHD-medicijn is methylfenidaat, in België verkocht onder de merknamen Rilatine en Concerta. Uit cijfers van het Riziv blijkt dat in 2014 in totaal 27.854 patiënten het middel kregen terugbetaald. 26.214 waren minderjarig.

Uit eerder onderzoek onder de kinderen uit de MTA-studie bleek dat kortdurend gebruik verlichting van symptomen kan geven. Maar of middelen als Rilatine op lange termijn helpen? Dat trekt de nieuwe Amerikaanse studie in twijfel. Tytgat. "Ik had het niet durven te voorspellen, maar ik kan niet zeggen dat ik verbaasd ben. Met Rilatine behandel je enkel de symptomen, maar neem je de oorzaak niet weg die eraan ten grondslag ligt. Als je stopt met het nemen van die medicatie, zijn de symptomen niet verdwenen."

Wil dat zeggen dat we terughoudender moeten zijn met het gebruik van Rilatine? "Dat is een stelling die je geregeld hoort", zegt Van Hal. "Misschien moeten we op zoek naar andere therapieën, met minder of geen medicatie. Maar die worden vaak minder vergoed door het terugbetalingssysteem in België."

Toch ziet Tytgat geen andere optie dan medicatie wanneer ADHD medisch wordt vastgesteld. "Als dat de diagnose is, is het medisch verantwoord om medicatie als Rilatine te gebruiken."

Want mogelijkheden om de oorzaak van ADHD aan te pakken, zijn er eigenlijk niet. "Anders zou de medische wetenschap al lang op die alternatieve therapieën zijn overgestapt. De oorzaak gaat eigenlijk terug tot de genen van de persoon in kwestie Het is niet eenvoudig om daarop in te grijpen."