Japan daagt China uit met nieuw vliegdekschip
Japan heeft weer een groot vliegdekschip, het eerste sinds de Tweede Wereldoorlog. Het schip, de Izumo, kan veertien gevechtshelikopters lanceren. Het zou ook voor gewone vliegtuigen geschikt kunnen worden gemaakt, zeggen Chinese experts.
Peking volgt de ingebruikname van het nieuwe Japanse schip met argwaan. De Chinese marine nam zelf ruim een jaar geleden haar eerste vliegdekschip in dienst, en zou bezig zijn met de bouw van een tweede. Beide landen hebben een gespannen verhouding, die teruggrijpt op de Japanse bezetting van grote delen van China voor en in Wereldoorlog II. Tokio en Peking betwisten elkaar nu het bezit van verlaten eilandengroepen aan de rand van de Stille Oceaan.
De Izumo werd begin augustus, vlak voor de herdenking van de Japanse overgave in 1945, feestelijk gedoopt in de havenstad Yokohama bij Tokio. Het schip moet in 2015 operationeel worden in de Japanse marine, die ruim honderd schepen en driehonderd vliegtuigen sterk is. Formeel is al het Japanse wapentuig niet voor aanvallende praktijken, omdat militaire agressie volgens de grondwet verboden is. Die grondwet werd na 1945 door de Amerikaanse overwinnaar gedicteerd.
Katapulten
De laatste tijd gaan er steeds meer stemmen op om het Japanse leger, dat officieel 'zelfverdedigingsmacht' heet, weer meer speelruimte te geven. De Japanse defensie-uitgaven zijn onlangs voor het eerst in lange tijd weer iets verhoogd, en nationalistische politici willen dat het leger wat spierballen kan laten zien. Tot dusverre leunt Tokio sterk op de Amerikanen, die hun 'Zevende vloot' en een aantal vliegbases in Japan hebben.
Markant is dat de regering in Tokio de Izumo niet als vliegdekschip benoemt, maar als helikopterschip. De Japanse marine kreeg tien jaar geleden al een kleiner helikopterschip. De nieuwe Izumo lijkt echter als twee druppels water op een volwassen vliegdekschip. Wel is het niet voorzien van katapulten waarmee vliegtuigen van het 250 meter lange dek kunnen worden gelanceerd.
De Japanse marine zegt het schip en de toestellen aan boord te willen inzetten bij onderzeebootbestrijding, hulpverlening bij rampen en grensbewaking - waarbij meteen de omstreden eilandengroepen in beeld komen.
Daar kan de Izumo dienen als drijvend eiland om Chinese schendingen van de Japanse territoriale wateren af te schrikken. De Chinese marine en luchtmacht, die de afgelopen jaren snel uitgebreid en gemoderniseerd zijn, voeren bij de eilanden steeds vaker van dit soort prikacties uit.
Schietoefeningen
De oplopende spanning heeft militaire analisten al doen voorspellen dat de kans op een ernstig gewapend conflict de komende jaren het grootst wordt in de Stille Oceaan tussen Japan en China. De geesten in beide landen lijken er in ieder geval rijp voor: opiniepeilingen wijzen uit dat de meeste Chinezen en Japanners elkaar absoluut niet mogen.
De Chinese regering werkt daar hard aan mee. "De les van de geschiedenis is dat Japans traditionele nationale karakter zichzelf tegenspreekt", schreef het Volksdagblad, de officiële spreekbuis van Peking, onlangs. "Het is zowel agressief als passief, militaristisch als esthetisch, brutaal als beleefd, dapper als timide - afhankelijk van of het te maken heeft met zwakte of sterkte. De kracht van China bepaalt dus de verhouding met Japan."
De Chinese marine begon de afgelopen week meerdaagse manoeuvres, inclusief schietoefeningen, in het zeegebied tussen China en Japan. Het nieuwe vliegdekschip van de Chinezen, een omgebouwd Russisch schip, begon tegelijkertijd aan eigen oefeningen in hogergelegen kustwateren. Het machtsvertoon volgt op protesten van Peking tegen het bezoek van Japanse politici aan de Yasukuni tempel. Dat is een plek in centraal Tokio, pal naast het keizerlijk paleis en de regeringswijk, waar alle Japanse militairen die in de oorlog zijn gevallen worden herdacht - inclusief oorlogsmisdadigers.
Japan heeft anders dan Duitsland nooit voluit afstand genomen van de wandaden gepleegd door zijn soldaten in de Tweede Wereldoorlog en in de bezetting van belangrijke delen van noordelijk China in de jaren daarvoor. In de Yasukuni tempel wordt de oorlog nog steeds voorgesteld als een missie van de Japanse keizer om Azië te bevrijden van westerse koloniale overheersing. De Japanse bezetting die volgde was echter veel bloediger en meedogenlozer, stellen China en andere landen in de regio.