Al zingend zeuren

Mensen houden van zeuren maar ook van zingen, dachten de Finnen Tellervo Kalleinen en Oliver Kochta-Kalleinen, toen ze in 2005 het klachtenkoor bedachten. Het opzet was om de energie die wereldwijd verspild wordt aan klagen aan te wenden voor een meer verbindende en ontladende activiteit. Het allereerste Birmingham Complaints Choir kreeg razendsnel navolging en sindsdien rijzen de klachtenkoren als paddenstoelen uit de grond. Angelo Tijssens en Charlotte De Bruyne van Ontroerend Goed kwamen met het idee om ook in Oostende zo'n klachtenkoor samen te stellen.

De Bruyne: "Het geweldige aan zo'n koor is dat mensen je in hun klachten het verhaal vertellen van hun stad. In Helsinki ging het over het gebrek aan saunatijd, in Tokio vond iemand het vreselijk dat er in elke maaltijd garnalen zaten. In Oostende kwam er een prachtige klacht binnen over de arduinen stoelen aan het Marie-Joséplein: die zouden te koud zijn aan de poep. Je vraagt je af wie in godsnaam de moeite neemt om zoiets op te schrijven, maar tegelijkertijd zal iedere Oostendenaar direct zeggen dat het waar is. Die grappige cultuurverschillen kruiden direct je beeld van de stad."

Meer singles a.u.b.

Tijssens: "Er zijn mensen die klagen over grote politieke of ecologische issues, anderen laten eenvoudigweg weten dat ze zich gans alleine voelen. De sleutel is dat iedere klacht even veel gewicht krijgt: grote klachten zijn even belangrijk als kleine. Het feit dat er geklaagd wordt, betekent sowieso dat mensen betrokken zijn bij wat er rondom hen gebeurt.'

Aan betrokkenheid geen gebrek in de stad van Theater aan Zee. Tijssens en De Bruyne verspreidden tienduizend bierkaartjes in Oostendse cafés en kregen zo'n 200 klachten terug: over de volksverlakkerij van politici, over de blikken dozen van Arne Quinze, over het gebrek aan veertigplus-singles in de stad. De klachten werden door Tijssens en De Bruyne in een liedtekst gegoten, koorleider Dirk Ooms schreef de muziek. Maar Oostende zou Oostende niet zijn als er over het klachtenlied niet meteen flinke discussie zou ontstaan.

Ooms: "Een van de uitgangspunten van het Complaints Choir is dat iedereen de klachten van iedereen zingt, niet enkel die van zichzelf. Het is een oefening in democratie, waarbij je beslist om het voor elkaars klachten op te nemen. Maar er ontstond in de repetities meteen gesprek, omdat een groot aantal koorleden zich in een bepaalde klacht niet kon vinden." De minicontroverse betrof meer bepaald klacht nr. 82: 'Oostende, koningin der Kaksteden'. "Dat leek ons geen faire klacht", zegt koorlid Erna Schelstraete. "De stad doet de laatste jaren grote inspanningen om alles netjes te houden Maar ja, als iemand dat heeft geschreven, is het een rechtmatige verzuchting, hè."

Die dynamiek, dat gesprek, daar is het Tijssens en De Bruyne om te doen. Tijssens: "Je zou een sociologische studie kunnen maken over het feit dat het verdwijnen van buurtcinema Rialto zo vaak genoemd werd. Dat zegt veel over hoe mensen kijken naar hun stad en wat ze er missen. Veel klachten gaan sowieso over verlies: wat er vroeger was, is er niet meer." De Bruyne: "Maar het omgekeerde geldt ook: jonge mensen die aangeven dat er te weinig perspectief is, dat de stad beter haar best moet doen, wil ze hen houden." Kort gezegd: de klachten gaan steeds over de stad in transitie, over wat er niet meer is en wat er nog niet is - en daarmee krijgt het Complaints Choir een utopische dimensie. Tijssens: "Alle klachten verwijzen naar een imaginaire stad, die enkel in verleden of toekomst bestaat. Het Oostende waarin iedereen met Marvin Gaye op café zat, heeft nooit bestaan, net zo min als er ooit een Oostende zonder zwerfvuil zal zijn. Precies omdat de realiteit altijd anders is dan de verbeelding kan zo'n Complaints Choir overal bestaan, in elk dorp, in elke stad."

Erna Schelstraete ziet het pragmatischer. Voor haar is het klachtenkoor een manier om van zich te laten horen, om een signaal uit te sturen, ook naar de politiek. Schelstraete: "Het koor heeft voor mij de oude functie van de nar, die al grappend het gezag in vraag stelde. Ik hoop dus dat de burgemeester naar ons optreden zal komen luisteren. (fijntjes) En dat hij zijn conclusies zal trekken."

Complaints Choir, vanavond om 20.30 uur in de kiosk van het Leopoldspark, daarna op onregelmatige tijdstippen en verrassende plekken in Oostende. www.theateraanzee.be.

---

Refrein van het klachtenkoor

De kaffie te lauw, de zee te koed, de lucht nooit blauw, 't is nooit nie goed
Te vele totentrekkers, te veel geschreeuw
Haal die Quinze-bakken weg!
En schiet nie op de meeu...wen!