Nieuwe structuur moet NMBS klantvriendelijker maken

Vooraleer Paul Magnette (PS) de burgemeesterssjerp in Charleroi kan omgorden moest eerst de NMBS-knoop ontward worden. Na een lange evaluatie heeft de minister van Overheidsbedrijven zijn nota klaar. De huidige drieledige structuur wordt daarbij vereenvoudigd. Deels onder druk van de Europese Commissie. Die drong aan op een andere structuur zodat er een duidelijke splitsing komt tussen de uitbating van de infrastructuur en de exploitatie van het treinverkeer zelf.

De Commissie wil met het oog op de vrijmaking van de markt andere spoorwegmaatschappijen de mogelijkheid geven om op het treinnet te opereren. "Tegelijk was het ook al langer duidelijk dat de huidige structuur, met drie entiteiten, niet werkte", zegt Jan Vanseveren van reizigersorganisatie TreinTram- Bus. "De Holding, Infrabel en de NMBS opereerden te veel naast elkaar, met alle gevolgen van dien."

In de compromistekst die Magnette schreef, wordt ten dele tegemoetgekomen aan die verzuchtingen. Magnette knipt de Holding weg, en herschikt de twee andere entiteiten. Infrabel zal, als het van de minister afhangt, als een pure dienstverlener opereren. Het gros van de verantwoordelijkheid komt bij de NMBS te liggen. Die zal alle eindverantwoordelijkheid met betrekking tot de reiziger op zich nemen.

Stations

De uitbating van de stations, die nu versnipperd is over de drie entiteiten, komt onder de NMBS-koepel. Die wordt voortaan ook het enige aanspreekpunt voor de eindgebruiker. Dat moet leiden tot een betere en efficiëntere dienstverlening. "Dat is een grote stap vooruit", analyseert Vanseveren. "Al is het niet de structuur zelf maar de onderlinge verstandhouding en interne communicatie die doorslaggevend is."

Ook Jef Van den Bergh, CD&V-parlementslid en transportspecialist, ziet verbetering: "Met deze nota wordt er veel meer vanuit het belang van de klant geredeneerd." NMBS-topman Marc Descheemaecker liet zich eerder ook al positief uit over de tweeledige structuur van zijn voogdijminister.

Bonden woest

De vakbonden zien het allemaal met lede ogen aan. Ze zijn woest. Vooreerst pikken ze het niet dat Magnette een compromisnota op tafel legt zonder vooraf met hen te overleggen. Naast deze 'vormfout' hekelen de spoorbonden ook het inhoudelijke aspect van het plan. Jean-Pierre Goossens van de socialistische bond ACOD Spoor is daarin het scherpst. Voor hem kan er geen sprake zijn van dit plan.

Doorn in het oog van de bonden is de tweedeling. "De beslissingen die dienen genomen te worden en de uiteindelijke eindverantwoordelijkheid daarvoor blijven een 'flou artistique'. De structuur zou moeten functioneren zoals een Groep behoort te functioneren. Het gaat hier toch om de NMBS-Groep", klinkt het misnoegd.

Om tegemoet te komen aan de verzuchtingen van de bonden omtrent het personeelsstatuut komt er een nieuw bedrijf HR-Rail. Daar zou al het personeel van de spoorwegen in ondergebracht worden, dat van daaruit zou gedetacheerd worden naar Infrabel en de NMBS.

Zo moet iedereen onder het huidige spoorstatuut kunnen blijven werken. Infrabel en de NMBS krijgen elk 49 procent in het nieuwe bedrijf, de overheid de resterende 2 procent. "HR-Rail is een toegeving aan de vakbonden, en het eenheidsstatuut bij het spoor stond ook in het regeerakkoord", zegt een regeringsbron. "Maar Infrabel en de NMBS behouden ook hun eigen hr-dienst. Het ziet ernaar uit dat beide bedrijven steeds autonomer zullen beginnen werken. Niet moeilijk dat de vakbonden dus niet akkoord gaan met dit plan."

Schuld verdelen

Maar ook de regeringspartners moeten nog hun fiat geven. Magnette wil dit volgende week op de kern, en de week daarna op de ministerraad realiseren. "Dan zal er eerst overeenstemming moeten worden bereikt omtrent de verdeling van de schuld van de maatschappij en de verantwoordelijkheid van de grote stations, die nu onder de Holding zitten", klinkt het. Magnette is nog geen burgemeester.