De laatste horde op weg naar Lissabon

De uitzonderingsregeling - een zogenaamde opt out - zou veel weg hebben van wat Groot-Brittannië en Polen in 2007 al bekwamen. Londen wilde niet dat uitspraken van het Europees Hof van Justitie nieuwe sociale verworvenheden zouden creëren voor de Britten en wilde ook niet weten van een duidelijk omschreven recht op staken. Warschau van zijn kant zag een invoering van het homohuwelijk niet zitten en wilde de abortuswetgeving van andere EU-leden niet overnemen.Over wat Vaclav Klaus precies voor ogen heeft, wilde Buzek niet uitweiden. “Ik begrijp dat hij voor Tsjechië een gelijkaardige regeling wil bekomen als voor Polen en Groot-Brittannië”, luidde het nogal onduidelijk. Volgens Klaus komt met het Verdrag van Lissabon ook de totale onafhankelijkheid van het justitiële systeem in Tsjechië in het gedrang, al is het niet echt duidelijk hoe dat dan wel zou gebeuren. Wat Klaus vreest is dat honderdduizenden Duitsers eigendomclaims in Praag zouden gaan aanmelden voor verloren bezittingen.Na het einde van de Tweede Wereldoorlog zijn drie miljoen Duitstaligen uit het toenmalige Tsjechoslowakije verdreven en werden hun eigendommen aangeslagen. Klaus beweert dat zij of hun nakomelingen onder het Verdrag van Lissabon de mogelijkheid krijgen om die juridische eisen in te dienen, wat een zware klap voor Tsjechië zou zijn. De verdreven Duitsers hebben in Duitsland inderdaad machtige lobbygroepen opgericht en sommigen lopen rond met bepaalde eisen of minstens schadevergoedingen, maar dat het Verdrag van Lissabon hen hierin zou helpen is verre van duidelijk.In Praag loopt nog een klacht van een groep senatoren bij het Hooggerechtshof, dat moet nagaan of ‘Lissabon’ wel conform de Tsjechische grondwet is. Zolang de hoge rechters zich niet hebben uitgesproken, kan Vaclav Klaus het verdrag niet ratificeren, zelfs als hij dat plots zou willen. Wel zou hij op de Europese top later deze maand van plan zijn een ‘voetnoot’ aan het verdrag te laten toevoegen waarin Tsjechië garanties krijgt. Ook dat is echter een vertragingsmanoeuvre. Elke wijziging aan ‘Lissabon’ moet door de 27 EU-lidstaten worden goedgekeurd en als de ‘voetnoot’ van Klaus er zou komen, moet in principe het hele ratificatieproces worden overgedaan. Het is weinig waarschijnlijk dat de andere leden daartoe bereid zullen zijn. In kringen rond president Klaus wordt nog aan een andere actie gedacht: later deze maand aan de 27 leiders van de EU vragen een “politieke verklaring” af te leggen en die toe te voegen aan het Verdrag van Lissabon. Dat kan echter allen door een regering van een lidstaat worden gevraagd en dus niet door Klaus. De Tsjechische regering en premier Jan Fischer zullen dat plezier wel doen aan Klaus, en diplomaten hebben dan ook de stellige indruk dat hij bezig is aan zijn laatste achterhoedgevecht.