Belgen sparen meer dan ooit

De Belgen spelen in economisch onzekere tijden het liefst op veilig. In de eerste acht maanden van dit jaar hebben ze 28,3 miljard extra op hun spaarrekeningen geparkeerd. De teller van hun rekeningen stond eind augustus op 178,1 miljard euro. Een jaar eerder stond er op hun spaarrekeningen nog maar 144,9 miljard euro. In oktober was dat bedrag zelfs gedaald tot 142,5 miljard euro. Daarna keerden de Belgen massaal terug naar het spaarboekje. Ondanks de lage rente en de heropleving van de beurs lijkt er nog geen einde te komen aan de vlucht naar het spaarboekje. De beweging is een rechtstreeks gevolg van de val van de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers in september vorig jaar en de daaropvolgende problemen met Fortis, Dexia en KBC in België. Niet alleen de financiële crisis, maar ook de economische crisis en de stijgende werkloosheid zetten beleggers tot grotere voorzichtigheid aan.“Heel wat mensen hebben een deel van hun financiële vermogen verloren als gevolg van de financiële crisis. Daarnaast zijn er velen die vrezen voor hun job. Beide elementen maken dat gezinnen op veilig spelen en hun geld op een spaarboekje plaatsen”, zegt econoom Ivan Van de Cloot.

Oude dag

Ook de bezorgdheid over de oplopende overheidsschuld zet de Belgen ertoe aan om een eigen spaarpotje op te bouwen voor als het minder gaat, een fenomeen dat ook werd geregistreerd in de jaren tachtig, toen de Belgische staatsschuld explodeerde. “Als mensen geloven dat prijzen van woningen en aandelen tot aan de hemel reiken, dan gaan ze minder sparen voor hun oude dag. Nu voelen ze aan dat de overheid niet langer in staat is haar dienstverlening op peil te houden en beseffen ze dat ze zelf geld opzij moeten zetten”, zegt Van de Cloot.De staatsschuld nam het voorbije jaar fors toe. Dat is een gevolg van de crisis en het oplopende begrotingstekort. Weldra zal de staatsschuld opnieuw de kaap van 100 procent ronden. Opvallend: de spaardrift werd niet afgeremd door de forse daling van de rente op spaarboekjes. Terwijl KBC in de zomer van 2008 een spaaroorlog ontketende door een rente van 4 procent aan te bieden op alle spaarboekjes, geeft de bank vandaag nog maar 1 procent basisrente. De spaardrift werd evenmin afgeremd door de forse stijging van de beurs sinds maart van dit jaar. De aandelenmarkten zakten na de crash van Lehman Brothers in elkaar. Sinds maart zitten de aandelenmarkten weer in de lift. In Brussel won de Bel-20 bijna 70 procent. “Begrijpelijk dat de gezinnen zich niet op de beurs wagen. De beurs is voor gokkers”, zegt Van de Cloot. “De economie is vandaag zo onzeker dat de aankoop van aandelen neerkomt op een spelletje Russische roulette.” Op zich is sparen goed voor de economie. Het maakt landen minder afhankelijk van steun uit het buitenland en voorkomt dat ze boven hun stand gaan leven. Maar aan te veel sparen zijn ook gevaren verbonden, waarschuwt Van de Cloot. “Als iedereen spaart, dan kan dat de economie doen krimpen, waardoor het inkomen uit sparen daalt.” De Nationale Bank voorspelde dat de spaarquote dit jaar opnieuw zou stijgen. Eind dit jaar zou 14,6 procent van het inkomen opzijgezet worden om te sparen.