Messentrekker geen onbekende, toch niet geseind
De man die in Schaarbeek drie agenten aanviel met een mes was bekend bij de inlichtingendiensten, maar niet bij de lokale politie of de gemeente. De informatie is niet uitgewisseld met het lokale niveau, omdat er geen sprake was van een directe dreiging. Ondertussen is ook de broer van de dader opgepakt.
Hicham Diop, de man die twee agenten die buitenkwamen aan een ziekenhuis verwondde met een mes en een toegesnelde agent een neusbreuk sloeg, was gekend bij Staatsveiligheid. Die gaf de informatie door aan het federaal parket, aan het OCAD, het orgaan dat de terreurdreiging moet analyseren, en aan de militaire inlichtingendienst ADIV. Dat maakte minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) bekend in de Kamer.
"Op 19 september heeft de Staatsveiligheid geclassificeerde informatie overgemaakt aan het OCAD, ADIV en het federaal parket. Zij hebben toen ingeschat dat er geen directe dreiging was."
Met die verklaring gaf Jambon toe dat de man geen onbekende was voor de inlichtingendiensten. Bernard Clerfayt (Défi), de burgemeester van Schaarbeek, had daar eerder al zijn beklag over gedaan, want zijn gemeente en de lokale politie hadden die informatie niet. De dader stond niet op de lijst met foreign fighters van OCAD. "Als het federale niveau meer wist, dan is er duidelijk nog altijd een probleem met de doorstroming van info."
Hoe het kon gebeuren dat de informatie niet doorstroomde, is nog voorwerp van onderzoek, zei minister Jambon. Hij erkende dat dat in de toekomst anders moet, "zodat de burgemeesters in voorkomend geval over de nodige informatie kunnen beschikken". Want ook al ging het niet om een directe dreiging, dan nog hadden de lokale diensten misschien wel iets kunnen doen met de informatie.
Hans Bonte (sp.a), parlementslid en burgemeester van Vilvoorde, vindt het alvast onbegrijpelijk dat zijn collega uit Schaarbeek niet op de hoogte was. "Hoe is het mogelijk dat die informatie uit beeld was?" Indien de Lokale Integrale Veiligheidscel (LIVC) in Schaarbeek naar behoren had gewerkt, had Clerfayt volgens Bonte op de hoogte moeten zijn. "Werkt die LIVC wel?", vroeg hij zich af.
Clerfayt laat weten dat er wel degelijk een veiligheidscel is in zijn gemeente. Die komt maandelijks samen en Hicham Diop is daar niet ter sprake gekomen. "Maar zelfs als hij op de lijst van het OCAD stond, is het niet zeker dat we deze aanval konden voorkomen. We moeten leven met de wetenschap dat er altijd iemand kan toeslaan."
"Volledig uitsluiten van risico is onmogelijk", zegt Molenbeeks burgemeester Françoise Schepmans (MR). "Er is absoluut een betere uitwisseling tussen de inlichtingendiensten en de lokale niveaus, maar het is niet omdat iemand geradicaliseerd is, dat hij ook gevaarlijk is."
Wraakmotief?
Het is op dit moment nog onduidelijk over welke informatie de inlichtingendiensten beschikten. Het is niet eens zeker dat Hicham Diop geradicaliseerd is. De ex-militair en liefhebber van thaiboksen staat bij zijn buren bekend als een behulpzame familieman. Een vriend die hem al twintig jaar kent en ooit nog thaiboksles bij Diop volgde, wijst erop dat die niets te maken wou hebben met de oorlog in Syrië. "Er is ooit een kennis van hem naar ginder vertrokken, maar hij heeft zich daar toen van gedistantieerd. Ze zeggen nu dat hij een kennis is van Bassam Ayachi, de Molenbekenaar die naar Syrië is vertrokken. Maar er zijn destijds zoveel mensen in zijn Centre Islamique Belge gepasseerd."
Dat centrum was eind jaren 90, begin jaren 2000 erg in trek bij Molenbeekse jongeren. Bassam Ayachi, zelf een Syriër, vecht in zijn thuisland met rebellen tegen zowel Assad als IS. Hij is zelfs niet geliefd bij Belgische IS-sympathisanten en zou een tegenstander van aanslagen zijn. Volgens zijn vriend is Diop niet geradicaliseerd.
"Ik kwam Hicham enkele weken geleden nog tegen in de moskee. Hij zei me dat hij zich weer volop wou concentreren op zijn sport. Hij ging keihard trainen voor enkele wedstrijden, om zijn carrière in schoonheid af te sluiten."
Diop staat lokaal bekend als een thaibokstalent, maar die carrière kreeg enkele jaren geleden een flinke deuk na een zwaar verkeersongeluk. Hij werd aangereden door een politievoertuig. Het incident werd uiteindelijk geklasseerd. Wraak voor dat verkeersongeluk is een piste die het parket onderzoekt. Al vermoeden de speurders dat hij handelde vanuit terroristisch oogpunt.