Direct naar artikelinhoud

Voor geluk hoeft de aarde niet om zeep

Ook al leven we in een tijdperk waarin een mp3-speler, goedkope vliegreizen naar het buitenland en een grote wagen onontbeerlijk lijken, dat alles maakt ons niet gelukkiger.

Door Thea Swierstra

LONDEN l Dat blijkt uit de European Happy Planet Index van de New Economics Foundation en Friends of the Earth. Ze maakten een ranking van dertig Europese landen op basis van de levenskwaliteit, gemiddelde levensverwachting en de ecologische voetafdruk door koolstofuitstoot.

Landen scoren met welzijn en de gemiddelde levensverwachting van de bevolking en verliezen cijfers voor hun koolstofuitstoot per capita. Op basis daarvan scoort België gemiddeld met een zeventiende plaats op dertig landen. Belgen vinden de kwaliteit van hun leven gemiddeld een 7,4 op 10 waard, worden gemiddeld 78,7 jaar oud, maar de 'koolstofvoetafdruk' van 3,0 (het aantal hectares dat we per persoon ecologisch belasten) is aan de hoge kant.

Met een iets grotere inspanning had België gemakkelijk acht plaatsen hoger kunnen staan. Op negen staat Nederland met een 'hoog' als score. Nederland geeft een 7,5 voor levenstevredenheid, heeft een levensverwachting van 78,5 jaar en een koolstofvoetafdruk van 2,8.

Het is duidelijk waar voor België winst te boeken valt. Het percentage elektriciteit gegenereerd uit hernieuwbare energiebronnen bedraagt in dit land minder dan 5 procent. Daarmee bevindt ons land zich bij de allerslechtsten van Europa. Alleen Cyprus, Malta en Estland doen het nog minder goed.

Weinig verrassend zijn de Scandinavische landen de beste leerlingen van de klas. Ze staan bekend om de hoge overheidsinvesteringen in gezondheid en onderwijs en strikte milieupolitiek, maar dat ze niet langer afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen gaf de doorslag. En zo komt het dat IJsland de Happy Planet Index aanvoert, gevolgd door Zweden en Noorwegen.

"Landen als IJsland bewijzen dat geluk niet ten koste hoeft te gaan van de aarde. De combinatie van een sterk sociaal beleid en een uitgebreid gebruik van hernieuwbare energie tonen aan dat je voor een beter milieu niets aan welbevinden hoeft in te boeten. Integendeel, het kan ons zelfs gelukkiger maken", zegt Nic Marks van de New Economics Foundation.

Bij de drie slechtst scorende landen zijn twee Oost-Europese: Estland en Bulgarije. Vooral de levenstevredenheid doet Bulgarije de das om. Het land scoort met een 4,1 het slechtst van allemaal. Estland kampt dan weer met een grote sociale ongelijkheid, hoge criminaliteit en een verschrikkelijk inefficiënte energiesector.

Dramatisch is ook de 29ste en voorlaatste plaats van Luxemburg. Het land doet het veruit het slechtst van allemaal wat de koolstofvoetafdruk per persoon betreft. Die bedraagt liefst 6,9. Dat is zo slecht dat het resultaat niet meer op de meetschaal paste.

Sinds 1961 is de koolstofuitstoot in Europa met 70 procent toegenomen. De studie stelt dan ook dat regeringen dringend bindende doelstellingen voorop moeten stellen voor koolstofreductie. Richtpunt moeten de doelstellingen van de Europese Unie zijn om de algemene opwarming van de aarde onder de 2 graden Celsius te houden. Dat vereist een uitstootbeperking voor geïndustrialiseerde landen van tussen de 70 en 80 procent tegen 2050 ten opzichte van 1990.

Behalve op het gebied van milieu doet het rapport nog een aantal aanbevelingen. Zo zouden beleidsmakers de toenemende ongelijkheid op het vlak van inkomen, opleiding, gezondheid en sociale mogelijkheden moeten ombuigen. Werknemers moeten dan weer aangemoedigd worden om flexibele werkuren te promoten en werknemers toe te staan een volledig leven op te bouwen naast het werk.

"Veeleer dan de klok terug te draaien, moeten we kijken naar een postconsumptietijdperk", luidt de conclusie. "Eentje dat zich bewust is van de valse belofte van materialisme. Eentje ook dat rijkdom en technologie aanwendt voor meer efficiëntie, in plaats van enkel maar meer van alles."