Machtsstrijd PvdA barst los

iederik Samsom zit al negen jaar in de Kamer. Hij is de meest linkse van de kandidaten. Voor zijn parlementaire loopbaan koos hij als kernfysicus voor een dwarse carrière, als campagneleider bij milieu-organisatie Greenpeace. Later werd hij ook directeur van een (ondertussen doorverkocht) energiebedrijf dat handelt in groene stroom. Als nieuwe PvdA-leider belooft hij ook zijn partij onder alternatieve hoogspanning te zetten."De PvdA is op zijn best als het moeilijk is." Samsom wil terug naar de basis, mét de basis. Hij maakt zich sterk voor 16 maart "alle leden te overtuigen". Met een campagneteam gaat hij het land rondreizen, 'de partij in'. "Als dat lukt, geloven de leden dat het je ook lukt om de rest van Nederland te overtuigen."

Samsom bespeelt van alle kandidaten het best de massamedia. Dat is geen beauty contest, zegt hij zelf, maar een democratische test. "Politici doen niets anders dan anderen overtuigen. Eén op één, maar ook via de massamedia. Je moet in een zaaltje overeind blijven maar ook in de media. Ik kan heldere keuzes maken, begrijp de complexe onderwerpen van deze tijd en mensen luisteren naar mij." Zijn boodschap? "Dit kabinet heeft een kale financiële agenda, een lege flinkheid en polariseert heilloos." Opmerkelijk: in een interview met NRC neemt Samsom ook afstand van de Europese besparingsregels. Volgens hem is het terugdringen van het begrotingstekort naar 3 procent in 2013 niet heilig. Hij wil eisen stellen aan premier Rutte in ruil voor steun aan het eurobeleid van het kabinet. "Het moet offensiever."

onald Plasterk, al 34 jaar PvdA-lid, is bètawetenschapper en oud-minister van Onderwijs (2007-2010). Als huidig financieel woordvoerder van de partij verwijt hij zijn voorganger te weinig met de rekensommetjes te zijn bezig geweest. "Iedere econoom kan narekenen hoe slecht ze zijn."

In tegenstelling tot zijn voorganger zal hij het minderheidskabinet van premier Mark Rutte niet meer steunen in sommige dossiers. "Premier Rutte moet met (CDA-leider) Verhagen en (PVV-leider) Wilders extra bezuinigen. Komt het kabinet daar niet uit, dan valt het."

Gepokt en gemazeld in Nederlandse coalitieregeringen is Plasterk een klassieke sociaal-democraat. Het 'eerlijk delen' van de legendarische Nederlandse premier Joop den Uyl is zijn leidraad. Met dat motto wil hij niet alleen de strijd aanbinden tegen de volgens hem te grote almacht van de financiële wereld, maar ook tegen Geert Wilders. "Ik denk dat we trots moeten zijn op ons eigen verhaal. We zijn op een zetel na de grootste partij van het land. Wij hebben de oplossingen voor de crisis die van rechts komt."

Het succes van de radicaal-linkse SP van Emile Roemer in de polls is volgens hem geen barometer voor de verkiezingen. "Zeg tegen de Nederlanders: hier zijn de sleutels van het land, wie vertrouwt u ze toe? Dan zullen ze zeggen: Roemer is een fantastische vent, jofele jongen, maar hij moet die verantwoordelijkheid niet hebben. De echte vraag is niet of wij straks groter worden dan de SP, maar groter dan de VVD (van Mark Rutte)."

ud-staatssecretaris van Justitie Nebahat Albayrak, in de Kamer sinds 1998, vindt dat de PvdA haar oude slogan "sterk en sociaal" weer hoog in het vaandel moet dragen. "Het kabinet heeft keuzes gemaakt die verkeerd uitpakken voor de mensen in het land. En dan baal ik enorm dat we in de anderhalf jaar die achter ons ligt niet in staat zijn geweest een vuist te maken", zei ze aan de NOS.

Albayrak werpt zichzelf op als compromiskandidaat - "tussen de wilde frisheid van Van Dam, het ongeduld van Samson en het intellect van Plasterk" - die een eensgezinde vuist kan maken in de fractie. "Het wordt tijd dat we de beuk erin gooien."

Afkomstig uit Rotterdam-Zuid is ze als kind van migranten de tegenpool van Geert Wilders. Dat schrikt haar niet af. "Laat ze de PvdA maar de Partij van de Allochtonen noemen. Daar komen ze niet mee weg, dat keert zich tegen hen", zei ze in de Volkskrant. "Ik wil beoordeeld worden op wat ik doe en kan, niet op de vraag waar mijn wieg stond of waar mijn ouders vandaan kwamen."

Naar een debat met Wilders kijkt ze uit. "Wilders zal respect moeten opbrengen voor mensen die staan waar ze voor staan. Hij heeft me altijd persoonlijk aangevallen. Het wordt tijd dat hij inhoudelijk laat zien waar hij voor staat, dat hij toont waarvoor hij verantwoordelijk is, al die maatregelen die de mensen pakken voor wie hij zogenaamd zegt in de politiek te zijn. Laat hem maar opkomen!" Het ergste aan Wilders vandaag vindt ze niet de man zelf, die kent onderhand iedereen, maar dat "premier Rutte geen afstand van hem neemt".

De 34-jarige Van Dam zit sinds 2003 voor de PvdA in de Tweede Kamer. Integratie is zijn stokpaardje. Eerder was hij buitenlandwoordvoerder. Van Dam werpt zich op als verzoener tussen de klassiek-linkse en sociaal-liberale vleugel. "Het is tijd voor een nieuwe PvdA waar ook de volgende generatie zich bij thuis voelt. Ik wil graag een debat over het verhaal dat de PvdA te vertellen heeft en een verhaal dat aansluit bij de veranderingen die de afgelopen decennia in de samenleving hebben plaatsgevonden", zei hij aan NOS.

Concreet pleitte hij deze week al voor een hervorming van de Nederlandse arbeidsmarkt, een pleidooi waardoor hij zowel een debat losweekt bij werkgevers als bij vakbonden.

Van Dam wil af van de opeenvolgende tijdelijke contracten voor werknemers. In ruil moet er volgens hem een systeem komen met 'flexcontracten voor onbepaalde tijd', die op korte termijn opzegbaar zijn. Van Dam wil voorts vooral een optimistisch verhaal inbrengen, tegenover de somberheid en het pessimisme over de economie. "Niet alleen in de partij, maar in heel het land. Die moeten we achter ons laten."

De zwakte van Van Dam is zijn onervarenheid met livetelevisie. Dat bleek vorige week in het debatprogramma De Wereld Draait Door, waar hij volgens velen geen overtuigende indruk maakte. Nu belooft hij vooral veel campagne te voeren via internet. "Je mag van een politiek leider verwachten dat hij weet hoe dat werkt", zei hij. "Als dat lukt, gaan er genoeg mensen op mij stemmen."