De flop van Facebook

Amper een paar dagen voor Facebook naar de beurs trok, begonnen een aantal grote investeerders plots bijzonder zenuwachtig te worden over de toekomstperspectieven van het bedrijf.

Na een publieke waarschuwing over de moeilijkheden van mobiel adverteren, bracht het bestuur van Facebook via conference calls de analisten van hun bank op de hoogte van hun businessmodel. Analisten bij Morgan Stanley en andere bedrijven begonnen kort daarna klanten te adviseren om hun verwachtingen terug te schroeven. Eén mogelijke koper werd verteld dat de omzet in het tweede kwartaal 5 procent lager kon uitvallen dan de eerdere schattingen van de bank.

Terwijl investeerders die nieuwe ontwikkelingen probeerden te verteren, had Morgan Stanley het te druk met het bepalen van een prijs en een grootte voor het beursaanbod. Sommige grote instellingen kwamen terug op hun oorspronkelijke plannen, andere plaatsten juist grote bestellingen. Ondertussen schreeuwden particuliere beleggers om aandelen.

Uiteindelijk besloten Facebook en de bankiers van Morgan Stanley dat er genoeg vraag en interesse was voor Facebook om een openingskoers van 38 dollar per aandeel te rechtvaardigen. Ten onrechte.

Afgang voor zakenbank

Toen Facebook op vrijdag naar de beurs trok, bewogen de aandelen amper. Maar begin deze week donderden ze naar beneden. Dinsdag sloot de beurskoers af op 31 dollar, meer dan 18 procent onder de startprijs. Van die klap kon de koers zich gisteren niet herstellen.

De beursgang van Facebook moest de bekroning op het werk van Morgan Stanley worden, maar het werd een afgang voor de zakenbank. Ondertussen stellen toezichthouders zich ook vragen bij het verloop van de beursgang.

Het afgelopen jaar heeft Morgan een hele nieuwe generatie technologische bedrijven binnengeleid. De bank leidde de beursgang van LinkedIn, Groupon, Pandora en meer dan een dozijn andere nieuwkomers. Facebook moest de grootste en meest ambitieuze worden. Wanneer de rook optrekt, zou Morgan Stanley meer dan 100 miljoen dollar aan de beursintroductie moeten kunnen verdienen.

Maar concurrerende banken en grote investeerders klagen nu aan dat Morgan Stanley het debuut van Facebook zélf deed mislukken. Zij beweren dat de bank de prijs te hoog heeft gezet en dat er te veel aandelen verkocht werden aan het grote publiek. Het management van Facebook zou daar ook schuld aan hebben. Chief financial officer David Ebersman spendeerde meer dan een jaar aan het orkestreren van de beursintroductie, door de prospectus uit te tekenen en ontmoetingen met de investeerders te organiseren, nog voor het bedrijf beslist had met welke banken het in zee ging.

Toch is het lot van Facebook als beursgenoteerd bedrijf nauwelijks bezegeld. Veel nieuwe, beursgenoteerde bedrijven raken uiteindelijk uit de impasse en worden later toppresteerders met aantrekkelijke koersen: een groepje waar ook Amazon.com toe behoort.

Maar toezichthouders maken zich wel zorgen dat de banken enkel informatie gedeeld hebben met een beperkte groep klanten, in plaats van met een grote groep investeerders. Staatssecretaris in Massachusetts William Galvin dagvaardde Morgan Stanley voor die gesprekken met investeerders over de beursintroductie van Facebook. De Financial Industry Regulatory Authority, de toezichthouder van Wall Street, heeft zich ook over de zaak gebogen. De voorzitter van de Securities and Exchange Commission (SEC), Mary L.Schapiro, zei dinsdag dat het agentschap de kwesties rond de beursgang van Facebook zal onderzoeken, maar gaf geen verdere uitleg.

Grillig groepje

De stappen die een bedrijf onderneemt om naar de beurs te trekken zijn in hoge mate gechoreografeerd en geregeld door de wet rond de effecten. Een bedrijf kan geen aanmerkingen maken of nieuwe informatie onthullen over zijn ondernemingen of vooruitzichten, tenzij het publiek gebeurt door de prospectus te wijzigen. Anders riskeert het bedrijf de regelgeving te schenden. Het bedrijf wordt zo ook kwetsbaar voor rechtszaken, aangezien investeerders dan enkel zouden moeten bewijzen dat het om 'materiële onjuistheden' gaat, in plaats van effectenfraude.

"Morgan Stanley volgde dezelfde procedures voor Facebook als voor alle andere beursgangen", zei een woordvoerder van de bank in een verklaring. "Deze procedures zijn in overeenstemming met alle regels en procedures."

Een woordvoerder van Facebook weigerde alle commentaar.

In de weken die voorafgingen aan de beursgang van Facebook nam Morgan Stanley een frontale benadering van het prijsproces. Op het moment dat het bedrijf besloot de openingskoers te verhogen tot maar liefst 38 dollar per aandeel en de grootte te verhogen, trokken andere bankiers zich terug. Ze maakten zich zorgen dat de groeivooruitzichten van het bedrijf niet overeenkwamen met zulke forse waarderingen.

Sommige bankiers waren ook verontrust door de grote vraag van individuele investeerders, een relatief grillig groepje. Terwijl Facebook de meeste aandelen toewees aan grote, institutionele investeerders zoals hefboomfondsen, gaf het ook bijna 25 procent, meer dan gebruikelijk, aan gewone investeerders.

Rond diezelfde periode staken de zorgen over de groeivooruitzichten van het bedrijf de kop op. Op 9 mei moest Facebook immers bekendmaken dat het mogelijk zijn groeiverwachtingen moet bijstellen. Het bedrijf benadrukte in het bijzonder dat Facebookgebruikers steeds vaker op mobiele toestellen werken, maar dat het bedrijf niet veel verdient aan mobiele advertenties.

Maar zelfs nadat enkele analisten hun verwachtingen naar beneden haalden, bleven de aanvragen voor aandelen binnenstromen bij de banken. De vraag van de Amerikaanse investeerders alleen al overschreed het aantal aandelen twintig keer.

Op donderdag overlegden topbankiers en chief financial officer Ebersman over de uiteindelijke prijs. De bankiers wilden dat het aandeel meteen met 10 procent zou stijgen, maar ook niet met meer dan 20 procent. De verzekeraars, die op een bepaald moment over een prijs van 40 dollar aan het onderhandelen waren, namen uiteindelijk genoegen met 38 dollar per aandeel. Ebersman gaf zijn fiat.

"De vraag was astronomisch", zei een bankier die betrokken was bij het proces en anoniem wenst te blijven. "Het was dansen op een slappe koord."

Op de openingsdag vorige vrijdag was de sfeer op de Facebookcampus in Californië en op de beursvloer van Nasdaq in Midtown Manhattan zeer uitbundig. De CEO van Nasdaq, Robert Greifeld, was naar Menlo Park in Californië getrokken om naast Mark Zuckerberg te staan op het moment dat hij de bel luidde. In New York hadden Nasdaq en Facebookwerknemers champagne klaarstaan om het moment te vieren.

Het feestje was van korte duur.

Verkopen

Institutionele investeerders trachtten bij de begeleidende banken te achterhalen op welk koerspeil het Facebookaandeel zou openen. Vroeg gefluister op de markt had de prijs gekoppeld aan 50 dollar per aandeel. Tegen 10.45 uur daalde dat tot 45 dollar. Dan 43 dollar. Dan 42 dollar.

De investeerders waren al wat onrustig, aangezien velen veel meer aandelen ontvingen dan ze hadden verwacht. Voor sommigen voorspelde dat problemen en velen overwogen hun volledige pakket te verkopen.

Enkele minuten voor 11 uur raadde Nasdaq een vertraging van vijf minuten aan, wat typisch is voor de beursgang van een bedrijf. Toen Facebook nog steeds niet was herbegonnen om 5 over 11, werden de investeerders nog ongeruster. Nadat van software was gewisseld kon Nasdaq Facebook manueel openen aan 42,05 dollar, om 11.30 uur.

Maar de aandelen van Facebook begonnen al snel te duikelen. Eén investeerder, die gebriefd werd over Facebooks gewijzigde voorspellingen, verkocht al zijn aandelen al tijdens de openingsuren, zegt Scott Sweet van adviesbureau IPO Boutique. De investeerder verkocht honderdduizenden aandelen aan ongeveer 42 dollar.

"Ze wisten dat het afgelopen was", zegt Sweet.

Beursmakelaars die bestookt werden door particuliere beleggers die allen een stukje Facebook wilden bemachtigen, waren ook overweldigd. Klanten van Just2Trade, een koopjesmakelaar die honderden aanvragen in de wachtrij had staan om 11.30 uur, kreeg het ongewone bericht dat die aanvragen nog steeds open stonden.

Terwijl de telefoontjes van investeerders binnenliepen bij de makelaars, probeerde Just2Trade contact op te nemen met Nasdaq en de makelaars op Wall Street. De beurs antwoordde niet. De bedrijven op Wall Street zeiden dat ze geen duidelijkheid kregen van Nasdaq.

"Ik heb dit nog nooit meegemaakt", zegt Fuad Ahmed, CEO van Just2Trade. "Het is alsof je met een auto rijdt waarvan de voorruit helemaal gebarsten is. Je hebt geen idee van wat er aan het gebeuren is."

Bij Morgan Stanley werd de situatie steeds meer gespannen. Het geroep en de blaffende bevelen echoden over de beursvloer. Het bedrijf had als opdracht te verhinderen dat de aandelen van Facebook onder de vraagprijs van 38 dollar per aandeel zakten. Maar de problemen op de beurs maakten het werk van Morgan Stanley alleen maar moeilijker.

De aandelen van Facebook eindigden die dag op ongeveer dezelfde plaats als waar ze begonnen waren. Nu er een waas van controverse om Facebook en zijn bankiers hangt, kan de onzekerheid de aandelenkoers en zelfs de bredere nieuwkomersmarkt overschaduwen.

© The New York Times