Nuchtere Spanjaarden en Catalanen, ze bestaan wel degelijk

n zijn standpunt beschrijft Bart Eeckhout de chicken gamewaarbij zowel de Spaanse als de Catalaanse zijde op ramkoers zitten zonder dat er vooralsnog een partij lijkt te wijken (DM 5/10). Niet ten onrechte vreest hij dat de kansen op een vreedzame afloop slinken. Nu het Spaanse Grondwettelijk Hof de zitting van het Catalaanse parlement van aanstaande maandag heeft opgeschort, zitten we nog korter bij een doemscenario. Ietwat overhaast besluit Eeckhout echter dat "geen Spanjaard nog nuchter genoeg lijkt om de pauzeknop in te drukken".

Met die conclusie versterkt hij ongewild zelf het overtrokken beeld dat opgang maakt, dat van een binaire tegenstelling waar geen ontkomen aan lijkt en die iedereen dwingt zich in de wagons van een van beide op elkaar af denderende locomotieven te plaatsen. Dat strookt niet met de situatie op het terrein.

Het klopt als een bus dat de PP zijn joker heeft ingezet, koning Felipe VI, om iedereen rond het eigen kamp te scharen en bij de les te houden. Voor het liberale Ciudadanos, dat al wekenlang roept om Catalonië middels artikel 155 van de grondwet onder curatele te plaatsen, is dat geen probleem. Ook de sociaaldemocratische PSOE volgt vooralsnog met zijn gedoogsteun aan het PP-minderheidskabinet, ondanks de eenzijdige PP-strategie van intimidatie en repressie, ondanks de politiebrutaliteiten, ondanks het oprukken van als logistiek vermomde legereenheden richting Catalonië.

Toch bestaat er een alternatieve roadmap.Die kreeg gestalte in de oproep van de burgemeester van Barcelona, Ada Colau, en in het initiatief van Podemos-leider Pablo Iglesias die twee weken geleden in Zaragoza uiteenlopende krachten rond de tafel kreeg. Deze vergadering groeide uit tot een 'Rondetafel van partijen voor de dialoog'. Op onmiddellijke termijn ijveren ze voor de ontmijning van het conflict. Zo vragen ze beide kampen een namenlijst van bemiddelaars die ze vertrouwen om on speaking termste geraken.

Uiteraard ruikt premier Mariano Rajoy onraad. Hij weet dat krachten die van dit initiatief deel uitmaken zich ook uitgesproken hebben voor de onmiddellijke terugtrekking van de politiemacht uit Catalonië, voor het al even prompte ontslag van de centrale regering en dat een meerderheid onder hen van oordeel is dat er een onderhandeld referendum over Catalonië moet komen, binnen het kader van een bredere discussie over de herstructurering van de Spaanse staat.

Nieuw licht

Deze 'nuchtere' krachten zijn zowel Spaans, Catalaans als Baskisch én allesbehalve marginaal. Het gaat om Podemos met haar alliantiegenoten Izquierda Unida, het Catalaanse En Comú en het Valenciaanse Compromís. Het betreft de grootste formatie van Baskenland, de gematigde nationalisten van de PNV... plus de twee partijen die de Catalaanse regioregering uitmaken, de PDeCAT en de ERC.

Dat laatste werpt meteen nieuw licht op de positie van de Catalaanse regering die enerzijds haar blufpoker voor een eenzijdige onafhankelijkheidsverklaring doorzet, maar anderzijds bereid lijkt mee te werken aan een onderhandelde oplossing. Heel belangrijk element is dat de beide grote vakbonden van Spanje, de UGT en de CC.OO, deelnamen aan de recente vergadering van de Rondetafel van partijen voor een dialoog. In het Spaanse parlement beschikken deze krachten vandaag over 93 zetels. Al wekenlang roepen Ada Colau en Pablo Iglesias PSOE-leider Pedro Sánchez op het PP-minderheidskabinet te laten vallen. Tel uit je winst. Met de 84 zetels van de PSOE zouden de 'nuchteren' op 177 komen.

Het Congreso de los Diputados telt 350 zetels. De klok tikt genadeloos. Met een halve zin kan de PSOE de lont uit het kruitvat halen: 'No, Mariano, basta.' (Nee, Mariano, genoeg.)