Verhoogde kans op astma, ook zonder snelweg in de buurt
Gezondheidsrisico's als gevolg van luchtvervuiling gelden niet alleen voor wie vlak naast een snelweg woont. Zelfs in gebieden die aan de Europese luchtkwaliteitsnormen voldoen, stijgt de kans dat je astma krijgt, blijkt uit een nieuwe Nederlandse studie. De Europese normen zijn niet langer streng genoeg.
Dat we best niet te dicht bij een snelweg gaan wonen of joggen omdat de hoge luchtvervuiling door het verkeer gezondheidsrisico's met zich meebrengt, dat wisten we. De uitstoot van fijn stof verhoogt de kans op longproblemen, hart- en vaatziekten en kanker, de stikstofdioxide is schadelijk voor de luchtwegen. Maar nu blijkt dat zelfs inwoners van gebieden die ruimschoots aan de Europese luchtkwaliteitsnormen voldoen veel meer kans hebben op luchtwegenproblemen.
Voor haar doctoraat onderzocht de Nederlandse Marieke Dijkema de link tussen de langdurige blootstelling aan luchtverontreiniging door verkeer en het aantal ziekenhuisopnames wegens astma-aanvallen en de chronische longziekte COPD.
Haar onderzoek omvat zo'n 700 postcodegebieden in het westen van Nederland. "Ik heb de dorpen, gemeenten en stadswijken in mijn onderzoek onderverdeeld in vier categorieën naar gelang de concentratie van stikstofdioxide in de lucht, een gas dat door verkeer wordt uitgestoten", vertelt Dijkema, die haar doctoraat deze maand voorstelt aan de Universiteit van Utrecht.
"Van de gebieden met de schoonste lucht, tot 17 microgram per kubieke meter, tot de gebieden met het meeste luchtvervuiling, hoger dan 31,2 microgram. En wat blijkt? Zelfs in landelijke gebieden waar geen snelweg of industrieterrein in de buurt te bespeuren valt, verdubbelt de kans dat je in het ziekenhuis belandt met een astma-aanval in vergelijking met de gebieden met schone lucht.
Het opmerkelijke is: het gaat hier om gebieden waar de concentraties van luchtverontreiniging relatief laag zijn, gebieden die aan de Europese luchtkwaliteitsnormen voldoen. Die norm, die nu op 40 microgram per kubieke meter ligt, zou dus nog fel verscherpt moeten worden. Want zelfs als die niet overschreden wordt, is er dus al sprake van verhoogde gezondheidsrisico's."
Dijkema ziet dan ook maar één mogelijke oplossing: de uitstoot door auto's zoveel mogelijk beperken. "Niet alleen in Nederland overigens, je kan deze resultaten ook naar België extrapoleren. De gezondheidsimplicaties van luchtverontreiniging worden met elke nieuwe studie bevestigd. Zeker voor kwetsbare groepen zoals kinderen. "
Niet streng genoeg
Studies tonen aan dat de gemiddelde levensverwachting van de Belg met 13 maanden daalt door fijn stof. Erik Grietens van Bond Beter Leefmilieu (BBL): "Die verwachting is afhankelijk van verschillende factoren: waar je woont, of je al aan een luchtwegenaandoening lijdt, hoe oud je bent."
Ook Grietens vindt de Europese normen te soepel. "Europa heeft zelf toegegeven dat de huidige normen een compromis zijn, dat ze ook naar de economische belangen kijken. Maar als je enkel kijkt naar de gezondheidsrisico's zijn ze zeker niet streng genoeg.
"Bovendien heb je net als in Nederland in het België ook een hoge achtergrondconcentratie van fijn stof. Vervuiling die bijvoorbeeld te wijten is aan het feit dat we onze woningen verwarmen. Daarbovenop krijg je bijdragen van autoverkeer en de industrie. In België is er dus nergens een veilige ondergrens. Het enige dat je kunt doen is zo energiezuinig mogelijk verwarmen en de uitstoot door het verkeer terugschroeven."