Economie draait (even) op goede voornemens
Fitnessclubs noteren deze maand tot 30 procent extra bezoekers en een recordaantal rokers heeft de laatste sigaret uitgedoofd. De kassa rinkelt bij zij die ons een vet-, rook-, en stressvrij jaar beloven. Al ligt de goede-voornemenseconomie ook snel weer op haar gat.
De grootste keten van fitnessclubs in ons land, Health City, telt in haar tachtig vestigingen deze maand tot 30 procent meer bezoekers. Zowel trouwe als nieuwe klanten worden gestimuleerd door goede voornemens, zegt country manager Jan Van Eetvelde. "Januari is traditioneel de drukste maand, in september volgt een gelijkaardige piek."
De reden? "Schuldgevoel. We moeten zelf heel weinig doen om de toename van bezoekers te stimuleren. De mensen komen vanzelf en brengen vaak nog iemand mee. In de zomer hebben ze lang stilgezeten, en tijdens de vakantie vaak te veel gegeten of gedronken. Een nieuw jaar, of het begin van het schooljaar, lijkt het beste moment om daar verandering in te brengen."
Geen zorgen als u tijdelijk moet aanschuiven aan de opdrukbank of de loopband, over een week of vijf is de rust in de sportclub weergekeerd. Zo lang duurt het ongeveer eer de eerste goede voornemens sneuvelen. Zo'n 60 procent van de fitnessabonnementen zou niet of onderbenut worden. Gelukkig maar voor de fitnesscentra, zegt hoogleraar economische psychologie Fred Van Raaij van de Universiteit van Tilburg. "De club zou de constante toestroom van al die nieuwe bezoekers niet aankunnen."
Gebrek aan resultaat
Een trouwe sporter vindt het dan weer niet erg om in januari zijn jaarabonnement van enkele honderden euro's te verlengen. Een Amerikaanse sportschool speelde daar handig op in, weet Van Raaij. "Zij betaalden trouwe klanten een deel van hun abonnement terug. Want wie een voornemen niet volhoudt, zoekt de schuld liever bij een ander dan bij zichzelf. Dus riskeert de sportclub negatieve commentaren van mensen die niet meer komen opdagen. En trouwe sporters blijven geld opbrengen."
Dat weten ze bij de fitnessclub ondertussen natuurlijk ook. Mensen stoppen niet met sport door een gebrek aan tijd, zegt Van Eetvelde van Health City, "maar door een gebrek aan resultaat. Daar proberen wij op in te spelen door mensen bij hun eerste bezoek een persoonlijk programma voor te stellen, dat nauwkeurig bepaalt of mensen willen afvallen, gespierder worden of aan hun conditie werken. Ook groepslessen werken beter dan individuele trainingen. In groep houden mensen langer vol."
Stoppen met roken
Een combinatie van die twee elementen - groepsdruk en beloning - werkte Van Raaij uit voor een Nederlandse gezondheidsstichting die roken wilde terugdringen. Rokers sloten op 1 januari een contract af, bijvoorbeeld met hun partner, waarin ze beloofden te stoppen. Wie in maart nog geen sigaret had aangeraakt, kreeg een bedrag uitgekeerd. Dat werkte zo goed, zegt Van Raaij, dat de tabaksindustrie even panikeerde.
Stoppen met roken levert nochtans gemakkelijk een besparing van 1.000 euro per jaar op. Meer dan 15.000 rokers contacteerden vorig jaar de Tabakstoplijn, een record. De telefooncentrale verwacht voor januari een toevloed aan mensen met frisse moed, gezien de tijd van het jaar en de aangekondigde accijnsverhoging.
En toch haalt zowat de helft van de ex-rokers niet eens het eind van hun eerste rookvrije week. Amper 15 procent slaagt erin om een jaar lang niet te roken. Daarna hervalt nog eens 5 procent.
Van Raaij. "Het heden, het genieten in het nu, is zo pregnant aanwezig in de samenleving dat slechts heel weinig mensen erin slagen om beloftes te houden met positieve effecten in de verre toekomst."