Angst voor lange regeringsvorming
Luc Coene, voorzitter van de Nationale Bank, en Wouter Beke, voorzitter van CD&V, waarschuwen voor financiële rampspoed bij een lange regeringsvorming. 'Hun goed recht, maar we moeten opletten voor dat soort stemmingmakerij.'
"Nu zijn er sterke signalen nodig, die alleen van de onderhandelaars kunnen komen. In het belang van alle burgers van het land." De reactie van ontslagnemend premier Yves Leterme op 25 november 2011 loog er niet om. De kredietwaardigheid van België was die avond voor het eerst in dertien jaar verlaagd. De rente die ons land moest betalen om te lenen op de internationale markten was gestegen tot 5,8 procent. Het Griekenlandscenario kwam nu wel heel dichtbij.
En nog altijd was er geen nieuwe regering. In de maanden ervoor was de communautaire knoop met de splitsing van B-H-V en het akkoord over de zesde staatshervorming ontward, maar de begroting bleek een taaiere noot om te kraken. Elio Di Rupo had vier dagen daarvoor zijn ontslag ingediend als formateur, maar nog geen 18 uur na het nieuws van de kredietverlaging was er plots wel een akkoord. Het leek alsof grote beleggers uit Londen, New York en Tokio besloten hadden dat de speeltijd na meer dan 500 dagen onderhandelen wel voorbij was.
"Ik denk dat de meeste politieke partijen de les van 2011 hebben begrepen", zei gouverneur van de Nationale Bank Luc Coene deze week in Knack. "Niemand wil ervan beschuldigd worden de oorzaak te zijn van een verslechtering van de Belgische kredietrating, waardoor we opnieuw meer rente moeten betalen om aan geld te raken. Ik denk trouwens dat de financiële markten dit keer geen 500 dagen zullen wachten om te reageren."
Dezelfde vrees leeft bij CD&V-voorzitter Wouter Beke. Hij had signalen opgevangen dat belangrijke financiële spelers nu al kapitaal aan het bufferen zijn, zei hij in De Tijd.
Pure bangmakerij in campagnetijd? Uit een rondvraag blijkt dat niet meteen angstzweet op de lippen staat. "We hebben wat telefoontjes gekregen uit Nederland en het Verenigd Koninkrijk over de verkiezingen, maar die zijn enkel informatief van aard", zegt Peter Vanden Houte van ING. Bij andere grootbanken horen we hetzelfde geluid, net als bij privébanken die grote vermogens beheren. Niet alleen is er geen enkele indicatie van zenuwachtigheid, er zijn amper redenen om aan te nemen dat daar verandering in zal komen, zelfs op lange termijn.
Dat heeft alles te maken met de totaal gewijzigde economische context. België was eind 2011 met de aanslepende formatie en de tweede miljardenredding van Dexia extra blootgesteld, maar de hele eurozone stond toen dicht bij de afgrond. Na het kapseizen van Griekenland, Portugal en Ierland begon men uit te kijken naar het volgende slachtoffer.
De eurostorm is intussen al een tijdje geluwd, nadat de Europese Centrale Bank duidelijk had gemaakt dat ze elke lidstaat van de eurozone maximaal uit de brand zou helpen. Elke belegger weet dat hij of zij niet op kan tegen de ECB.
Het resultaat is dat België nu kan lenen tegen een historisch lage rente: 2,6 procent in april. Bovendien kon de overheid dit jaar al zonder problemen 18 miljard euro lenen, meer dan de helft van wat in 2014 moet worden opgehaald. Nog geruststellender is dat de meeste leningen lopen op lange termijn. Een luxe in vergelijking met landen die op korte termijn wel dringend geld nodig hebben.
"We zitten momenteel in een zeer comfortabele positie. Beleggers weten dat we het mes absoluut niet op de keel hebben", zegt Jean Deboutte, die met het Agentschap van de Schuld voor de overheid geld leent op de internationale markten om onze staatsschuld onder controle te houden.
"Ik denk dat er vooral op politiek vlak veel wordt gezegd met het oog op de campagne. Dat is hun goed recht, maar we moeten oppassen met allerhande paniekreacties en stemmingmakerij", zegt Koen De Leus van KBC.
Talmen
Op beide oren slapen zal een belegger natuurlijk nooit doen. Daarvoor is de economische groei te klein, de werkloosheid te hoog en de toestand op de beurzen te precair. Maar we komen van heel ver, zoveel is duidelijk.
Toch mag dat geen vrijgeleide zijn om de regeringsvorming opnieuw maanden te laten aanslepen. Peter De Keyzer van BNP Paribas Fortis waarschuwt: "Paradoxaal genoeg is de rente nu zó laag dat de prikkel om niet te talmen is weggevallen. Dat lijkt me een groter gevaar."