Poetin spreekt met twee monden over Oekraïne
Rusland trekt langzaam zijn handen af van de pro-Russische rebellen in het oosten van Oekraïne, maar hoe ver gaat de bekering van het Kremlin?
e Federatieraad, de Russische senaat, trok gisteren op verzoek van president Poetin zelf de vrijbrief in die hij eerder had gekregen om het leger in te zetten tegen Oekraïne. De stap werd door de EU en Kiev begroet als een positief signaal, maar volgens Brussel en Kiev moet Rusland meer doen om het geweld in Oost-Oekraïne te beteugelen.
Eerder had Poetin al met zoveel worden zijn steun uitgesproken voor het bestand dat de nieuwe Oekraïense president Porosjenko heeft afgekondigd.
Voor de pro-Russische rebellen, die steeds hebben gehoopt dat Moskou hen gewapenderhand te hulp zou schieten, is de opstelling van Poetin een lelijke tegenvaller. Het Kremlin maakt kennelijk voorlopig een andere afweging. Rusland heeft zijn doelen al bereikt: het heeft de Krim ingelijfd en de pro-Russische opstand heeft Oekraïne uit het lood geslagen.
Mogelijk is het Kremlin ook tot de conclusie gekomen dat de opstand uit de hand is gelopen. Als Moskou niet bereid is om troepen te sturen naar Oost-Oekraïne, dreigen er twee onaantrekkelijke scenario's: ofwel een bloedig gevecht tussen het Oekraïense leger en de rebellen; ofwel het ontstaan van een instabiel staatje waar militieleiders om de macht vechten.
Bovendien hingen Moskou nieuwe sancties boven het hoofd. De Amerikaanse regering heeft naar verluidt plannen opgesteld voor een verbod op transacties met enkele grote Russische banken. Ook overweegt Washington de verkoop van technologie aan Russische energie- en defensiebedrijven te verbieden.
Met zijn nieuwe charmeoffensief probeert Poetin te ontkomen aan de dreigende nieuwe sancties, die heel wat verder gaan dan de tot nog toe afgekondigde strafmaatregelen voor figuren uit zijn omgeving.
Aanvankelijk zag het ernaar uit dat ook de EU afkoerste op nieuwe strafmaatregelen tegen Rusland, maar die lijken voorlopig van de baan nu Rusland zich iets gematigder opstelt.
De grote vraag is nu hoe oprecht de bekering van Moskou is. Volgens NAVO-chef Anders Fogh Rasmussen heeft Moskou opnieuw een groot aantal troepen langs de Oekraïense grens gelegerd. In de praktijk heeft ook het intrekken van de vrijbrief voor een eventuele inval in Oekraïne weinig om het lijf. "Als de president maatregelen van militaire aard moet nemen, is de defensie- en veiligheidscommissie van de Federatieraad klaar om een dergelijke motie snel te beoordelen", verzekerde de voorzitter van de commissie.
De Oekraïense regering wil vandaag een voorstel presenteren voor grotere autonomie van de oostelijke provincies, waar de rebellen de macht hebben gegrepen. Het voorstel bevat ook garanties voor de status van de Russische taal.
Alles wijst erop dat die toezeggingen voor de rebellen een gepasseerd station zijn. Zij hameren erop dat de bevolking van de regio's Donetsk en Loehansk vorige maand al voor zelfstandigheid hebben gekozen, al gelooft bijna niemand dat het referendum eerlijk is verlopen.
Zelfs als Moskou de voorstellen van Kiev zou steunen, is het nog de vraag of de rebellen ermee akkoord gaan. De afgelopen tijd hebben zij zoveel steun uit Rusland gekregen - vrijwilligers en wapens die ongehinderd de grens over konden - dat het Oekraïense leger hen alleen met veel bloedvergieten op de knieën zal kunnen krijgen.
De rebellen hopen dat Poetin dan in eigen land onder zulke zware druk zal komen te staan, dat hij alsnog zal besluiten in te grijpen. Door de opstand in Oost-Oekraïne aan te wakkeren is Poetin in zekere zin ook een gevangene van de rebellen geworden.