Poetinisme brengt de stabiliteit in de wereld in gevaar

Net zoals we verslag doen van politiek alsof het om sport gaat, doen we dat nu ook van geopolitiek. Er wordt veel onzin geschreven over hoe Vladimir Poetin heeft laten zien dat hij 'stoerder' is dan Barack Obama en dat Obama nu maar eens moet laten zien dat hij ook een 'vent' is. Zo raken grootmachten betrokken bij de politiek van kleine stammen, wat kan leiden tot grote oorlogen die voor iedereen slecht aflopen. Poetins kracht wordt door ons schromelijk overschat - net als door hemzelf - terwijl we onze eigen kracht en ons vermogen om hem met niet-militaire middelen te verzwakken schromelijk onderschatten.

Laten we met Poetin beginnen. Iedereen die net als Poetin werkelijk gelooft dat het uiteenvallen van de Sovjet-Unie 'de grootste geopolitieke ramp' van de twintigste eeuw was, leeft in een gevaarlijke waan die weinig goeds voorspelt voor hemzelf of zijn volk. De Sovjet-Unie ging ter ziele omdat het communisme niet in staat was om de levensstandaard te verhogen en de ineenstorting ervan heeft in feite in heel Oost-Europa en Rusland zelf onmetelijk veel menselijke energie vrijgemaakt.

Als Poetin verstandig was geweest, had hij Rusland zo heringericht dat het enorme reservoir aan menselijk talent in zijn land baat had gehad bij al die energie. Dan zou hij er nu voor strijden om Rusland bij de Europese Unie te krijgen, in plaats van te proberen Oekraïne eruit te houden. Maar zo is Poetin niet en zo zal hij ook nooit worden. Hij is behept met het vooroordeel dat er van zijn volk weinig te verwachten valt en geeft er de voorkeur aan om van Rusland een door een maffia beheerste oliestaat te maken - waarvan het goed stelen is.

Nu vecht Poetin dus tegen de menselijke aard van zijn eigen jongeren en zijn buren, die allebei meer EU willen en minder Poetinisme. In beurstermen gaat Poetin long op olie en short op de geschiedschrijving. Hij heeft zichzelf gestaag verrijkt en Rusland steeds afhankelijker gemaakt van natuurlijke in plaats van menselijke hulpbronnen. De geschiedenis zal niet mild over hem oordelen, zeker niet als de energieprijzen ooit kelderen.

Dus bespaar me die 'Poetin-heeft-Obama-getackeld'-flauwekul. Dit is geen partijtje show-worstelen. Dat Poetin de Krim heeft ingenomen - een Russischsprekend deel van Oekraïne, ooit deel van Rusland, waar veel inwoners liever bij Rusland horen en waar Rusland een belangrijke marinebasis heeft - is niet hetzelfde als het bezetten van Polen.

Ik ben vóór economische en diplomatieke sancties om Rusland te straffen voor deze schending van internationale normen en om duidelijk te maken dat strengere sancties, zelfs militaire hulp aan Kiev, zullen volgen als Poetin probeert een nog grotere hap van Oekraïne te nemen. Laten we echter niet vergeten dat dat kleine stukje van de wereld altijd meer voor Poetin zal betekenen dan voor ons. We moeten dan ook geen dreigementen uiten die we niet waarmaken.

Antiwesterse stemming

Wat ik verontrustend vind aan de situatie op de Krim is de bredere trend waarbinnen dit past, namelijk dat het Poetinisme aanvankelijk alleen een bedreiging voor Rusland vormde, maar nu een gevaar begint te worden voor de stabiliteit van de wereld. Ik was na het einde van de Koude Oorlog tegen het uitbreiden van de NAVO richting Rusland, toen Rusland nog het meest democratisch en minst bedreigend was. Dat was een van onze grootste stommiteiten en het heeft uiteraard de basis gelegd voor de opkomst van Poetin.

Poetin heeft heel lang de gevoelens van vernedering en de antiwesterse stemming als gevolg van de NAVO-uitbreiding uitgebuit om zijn populariteit te vergroten. Dat lijkt nu zo'n fundamenteel onderdeel van zijn binnenlandbeleid te zijn geworden dat hij vastzit in een relatie met het Westen waarin in zijn ogen geen winst of verlies valt te behalen. Dat maakt het weer moeilijker om met hem samen te werken in andere, veel ernstiger probleemgebieden als Syrië of Iran.

De Syrische president Bashar al-Assad maakt zich schuldig aan monsterlijke volkerenmoord die een gevaar vormt voor de stabiliteit van het hele Midden-Oosten, maar Poetin blijft hem steunen. Minstens de helft van de bevolking van Oekraïne wil deel uitmaken van Europa, maar hij beschouwt dat begrijpelijke verlangen als een complot van de NAVO en neemt snel zijn toevlucht tot geweld.

Ik wil geen oorlog met Poetin, maar het wordt tijd dat we laten zien hoe zwak hij werkelijk is en hoe sterk wij zelf zijn. Dat vergt echter een langetermijnstrategie en niet alleen maar wat foeteren op persconferenties. Dan moet je de twee pijlers onder zijn regime aanpakken: olie en gas. Net zoals het olieoverschot van de jaren tachtig - deels een opzetje van de Saoedi's - de wereldolieprijs zo ver deed dalen dat mede daardoor het Sovjetcommunisme ineenstortte, kan Amerika nu hetzelfde doen met het Poetinisme door het juiste langetermijnbeleid te voeren.

Dat betekent investeren in het vloeibaar maken en exporteren van de gasvoorraden (mits die worden gewonnen onder de strengste milieu-eisen) zodat Europa, dat nu 30 procent van zijn gas van Rusland betrekt, eerder afhankelijk wordt van de VS. Ik zou in de VS ook de brandstofaccijns verhogen, een CO2-belasting invoeren en een landelijke standaard voor een mix van duurzame energie opstellen - allemaal maatregelen die ook de wereldolieprijs zouden drukken (en Amerika sterker zouden maken, met schonere lucht, minder afhankelijkheid van olie en meer innovatie).

Willen we Poetin angst aanjagen? Kondig dan deze maatregelen aan.