'Gratis' dakisolatie voor 3.000 winnaars van vooralsnog vage loterij
Vlaams minister van Energie Freya Van den Bossche liet deze week verstaan dat ze jaarlijks 3000 daken van huurhuizen 'gratis' wil isoleren.
Vooreerst dit: de Vlaamse energiefactuur ligt veel te hoog, zeker voor wie het financieel niet al te breed heeft. Daarom hebben we er als N-VA steeds op gehamerd dat deze factuur niet overladen mag worden met tal van heffingen, taksen en andere kosten (denk maar aan de recente discussie over de zonnepanelen). Om energie te besparen, is het isoleren van woningen onze eerste prioriteit. De niet verbruikte kilowattuur is immers nog steeds de goedkoopste.
De Vlaamse overheid heeft al heel wat renovatieprogramma's en -premies die inzetten op het isoleren van ons verouderd huizenpark, waar kieren en gaten welig tieren. Ook de distributienetbeheerders isoleren jaarlijks heel wat woningen en de sociale huisvestingsmaatschappijen maken zich nu klaar voor een grondige renovatie van hun patrimonium. Verder werd onlangs de Vlaamse dakisolatiepremie hervormd en vereenvoudigd waardoor deze investering zich zeer snel terugverdient.
Nu aankondigen dat 3000 verhuurders 'gratis' dakisolatie kunnen krijgen, zou echter een negatief effect kunnen hebben op het aantal isolatie-ingrepen. Immers, waarom zelf actie ondernemen als de overheid het 'gratis' doet? Dit neigt naar een beloning voor wie zijn eigendom verwaarloost. Het risico bestaat dat daarbij ook malafide verhuurders zijn.
Wie desondanks 'gratis' isolatie wil aanbieden, zal zeer streng moeten waken over wie in aanmerking komt. De geselecteerde woningen zouden alleszins gehuurd moeten worden door mensen die vandaag reeds energiearmoede kennen. Dit zijn huurders die over een budgetmeter beschikken, sociale maximumtarieven genieten, een afbetalingsplan hebben lopen bij een energieleverancier of OCMW, ... Wanneer door isolatie de factuur daalt, daalt ook de sociale kost die uiteindelijk op alle gebruikers wordt verhaald. Enkel zo kan deze eventuele overheidsinvestering een gunstig effect hebben voor iedereen.
Verder moet de minister dringend duidelijkheid verschaffen over de voorwaarden die al dan niet aan de 'gratis' dakisolatie worden gekoppeld. Mag de verhuurder de huurprijs verhogen/indexeren? Mag hij op korte termijn zijn woning verkopen of het huurcontract met de minderbemiddelde huurder opzeggen? Mag hij met andere woorden op kosten van de belastingbetaler winst maken? Als het aan ons ligt, kan het alleszins niet dat de huiseigenaar de eerste jaren na de isolatie-ingreep de huurprijs zomaar in zijn voordeel aanpast, laat staan dat hij het sterk verbeterde pand binnen de kortste keren verkoopt.
Volstrekt onverdedigbaar
Blijft dan nog de vraag wie deze 'gratis' isolaties zal uitvoeren. In het beste geval gebeurt dit door de energiebedrijven in de sociale economie die zo hun werkkrachten ervaring kunnen laten opdoen waardoor deze later kunnen doorstromen naar het reguliere arbeidscircuit.
Kortom, bij de aangekondigde maatregel kunnen principieel grote vragen worden gesteld. Zonder de juiste uitvoeringsmodaliteiten is dit beleid zelfs volstrekt onverdedigbaar. In plaats van een gunst te verlenen aan enkele uitverkorenen, lijkt het op het eerste zicht nuttiger om alle verhuurders maximaal aan te porren. Zo kan er nog hard gewerkt worden aan het bekend maken van de bestaande fiscale gunsttarieven voor wie leent voor energiebesparende aanpassingen. Het intussen verplichte energieprestatiecertificaat kan eveneens als middel gebruikt worden om energiebewustzijn bij verhuurders aan te moedigen, bijvoorbeeld door de toegestane indexering van de verhuurprijs te koppelen aan een goede isolatie. Dit soort maatregelen zal eerder voor een energiebesparende versnelling zorgen dan 'gratis' dakisolaties voor 3000 winnaars van een vooralsnog niet-transparante loterij. Het is noodzakelijk dat we eerst efficiënt gebruik maken van wat reeds bestaat, dit voldoende bekendmaken en de toegang ertoe zo simpel mogelijk houden. Want niets in dit land is immers 'gratis'. Op het einde van de rit is het steeds dezelfde groep mensen die de factuur betaalt.