Direct naar artikelinhoud

Assad onder Amerikaans vuur

Omdat het Syrische regime van Bashar al-Assad een rode lijn overschreed door saringas in te zetten heeft VS-president Barack Obama beslist om wapens te leveren aan de rebellen van het Vrije Syrische Leger (FSA). 'Ook Frankrijk en Saoedi-Arabië leveren nu.'

De baanbrekende beslissing werd door het Witte Huis genomen nadat president Barack Obama's Nationale Veiligheidsraad besloten had dat er voldoende bewijzen zijn dat het Assadregime chemische wapens inzette. Dat bleek onder meer uit haarstalen van slachtoffers. Bij aanvallen met sarin, een dodelijk zenuwgas, zouden minstens 150 doden en talrijke gewonden zijn gevallen. Obama noemde in augustus vorig jaar het gebruik van chemische wapens een 'rode lijn' die niet straffeloos kon worden overschreden. Kritiek van ex-president Bill Clinton eerder deze week, dat Obama te soft was, zou zijn beslissing mee bespoedigd hebben.

Concreet zal de inlichtingendienst CIA de wapenleveringen coördineren. Voorlopig zal het enkel gaan om lichte wapens, munitie en mogelijk antitankraketten. Luchtdoelraketten, waar de opstandelingen ook om vragen, worden voorlopig door Washington niet geleverd. De vraag is dan ook of de steun voldoende zal zijn om een conflict te beslechten dat de voorbije twee jaar volgens de VN al meer dan 90.000 doden eiste.

Domper voor regime

"De militaire steun van de VS is in elk geval een belangrijk kantelmoment in het conflict", zegt Koert Debeuf, Midden-Oostendeskundige van de Europese liberale fractie (Alde), vanuit Caïro. "Het eerste effect zal psychologisch zijn, een opsteker voor de rebellen en een domper voor het regime. Assad ging er altijd van uit dat er geen georganiseerde steun zou komen voor de opstandelingen. Zelf rukten zijn troepen de voorbije weken weer op dankzij militaire steun van Iran en Hezbollah.

"Die herwonnen moed zal nu van korte duur zijn. Je merkte gisteren al paniekerige reacties uit Damascus. Naast het risico op nieuw terreinverlies is de kans ook groot dat militairen van het regeringsleger opnieuw gaan deserteren, zoals bij het begin van het conflict gebeurde."

Op het strijdtoneel kan de situatie ook snel keren omdat Washington niet de enige is die vuurkracht levert. "Frankrijk en Saoedi-Arabië zijn ook net nu in het noorden begonnen met de rebellen te bewapenen. In het totaal zou deze week 20 ton zijn geleverd, al is het niet duidelijk welke types het gaat", zegt Debeuf, die ook wijst op de strategische timing. "Alles gebeurt nu, en zeer snel, omwille van de Iraanse verkiezingen. Omdat Teheran te geconcentreerd bezig moet zijn met zijn binnenlandse ontwikkelingen kunnen ze zich even niet voluit focussen op steun aan Assad."

Debeuf zegt er vertrouwen in te hebben dat geleverde (en traceerbare) wapens niet in handen terechtkomen van de jihadistische rebellen van het Al-Nusra-front of de Al-Sham-brigade. "De samenwerking tussen FSA en de extremisten zat al op een dieptepunt. De wapenleveringen zullen Syriërs overtuigen om zich niet bij Al-Nusra te voegen maar bij het FSA, waarvan de geloofwaardigheid onder de bevolking zal groeien."

Debeuf zegt te hopen dat het herstel van het machtsevenwicht nu ook vredesgesprekken zal bespoedigen. "Dankzij Assads recente opmars had hij geen stimulans om de dialoog aan te gaan. Nu weer wel."

Als het regime voet bij stuk houdt sluit Debeuf niet uit dat er op middellange termijn in het zuiden van Syrië alsnog een afdwingbare no-flyzone komt. "Ik vermoed dat de VS en enkele bondgenoten daar ernstig over nadenken. Met reden. Luchtbombardementen zorgen nog steeds voor het grootste aantal burgerslachtoffers. No-flyzones bewezen eerder dat ze conflicten snel kunnen beslechten, zoals in Libië (2011) en Bosnië (1995), waar enkele maanden na het vliegverbod een vredesakkoord kon worden gesloten."

Belgische wapens

Het Balkanconflict leerde ook dat Moskou, nu nog Assads bondgenoot, kan bijdraaien als het garanties krijgt om in de regio geostrategisch actief te kunnen blijven.

Voor de weifelende Belgische houding heeft Debeuf weinig begrip. "België heeft nooit een duidelijk standpunt ingenomen over Syrië. In Irak waren we tegen inmenging, in Libië deden we mee. Nu klagen we over het conflict maar doen niets."

Nochtans is ons land populair in Syrië, al is dat nu niet om onze diplomatie. "Als ik in Syrië kom worden Belgische wapens meest geprezen van allemaal."