'Dan neem ik nu de macht over', roept de generaal

Als het gebeurt is het toch weer een verrassing: journalisten wachten op een kort verslag van het Thaise politieke overleg, maar in plaats daarvan stormen militairen naar buiten met hun geweren in de aanslag. Met vrachtwagens worden alle toegangswegen naar de Army Club geblokkeerd, en de soldaten hurken achter die vrachtwagens. Een officier probeert de journalisten weg te jagen. "Safety!", roept hij, en nog eens: "Safety!"

Het is meteen duidelijk wat er is gebeurd. Dit is een coup. Even tevoren zijn de zwarte Mercedessen van de legerleiding voorbij gesuisd. Een van de generaals heeft zijn raampje vergeten te sluiten. Zijn gezicht staat op onweer. De generaals haasten zich naar de legerbasis die naast de Army Club ligt en luttele minuten later zal legerleider Prayuth Chan-ocha daar de bevestiging geven waar de journalisten op staan te wachten. Het leger, dat twee dagen geleden de staat van beleg heeft aangekondigd, schuift nu de grondwet en de regering opzij en neemt volledig de macht in Thailand over.

Harde taal

In het konvooi moet ook de auto hebben gezeten met zeven politieke leiders van de ruziënde partijen in Thailand. Zij waren om twee uur 's middags naar het gebouw gekomen voor de tweede ronde van vredesbesprekingen. Het gesprek was afgedwongen door generaal Prayuth, die vindt dat het hoog tijd wordt dat er een oplossing komt voor de politieke chaos waarin het land verkeert. Mislukte verkiezingen, een afgezette premier, belegeringen, bezettingen, protestmarsen en maandenlange demonstraties van voor en tegenstanders van de regering hebben Thailand volledig verlamd, en alle pogingen om uit die impasse te komen zijn mislukt.

Met harde taal, de dreiging van militair ingrijpen en het uitroepen van de staat van beleg heeft Prayuth het voor elkaar gekregen dat de leiders woensdag eindelijk allemaal samen aan een tafel gaan zitten. Er wordt gepraat, en dat mag een wonder heten. Donderdag is de tweede gespreksronde, en daar gaat het mis. De partijen blijken geen centimeter te willen toegeven. Het gesprek loopt vast, tot woede van generaal Prayuth, die moet zoiets hebben uitgeroepen als: "Dan zoeken jullie het maar uit, dan neem ik nu de macht in Thailand over!"

De zeven leiders worden gearresteerd. Uit de reactie van de militairen valt op te maken dat de arrestatie van de zeven niet zonder verzet heeft plaatsgevonden. De soldaten buiten verschansen zich achter de vrachtauto's en gluren naar het gebouw alsof zij verwachten dat daar iemand op ze zal schieten. Dat gebeurt niet. Binnen een uur is alles weer rustig, en langzaam worden de journalisten van het terrein verwijderd. "Go Home!", zegt een soldaat, terwijl hij met zijn rellenschild tegen mij aanduwt. Het kan zijn dat zijn Engels niet verder reikt, maar vriendelijk klinkt het niet.

Vriendelijk is ook niet het woord voor wat er verder gebeurt. Media die onder de staat van beleg al onder strenge censuur waren geplaatst, worden nu helemaal de mond gesnoerd. Dinsdag en woensdag waren al veertien televisiestations gesloten, maar nu gaan ze allemaal uit de lucht. Elke zender zendt alleen nog maar patriottische liederen uit en onder in het beeld verschijnen mededelingen van de Nationale Vrede en Orde Handhavende Raad, zoals het groepje coupleiders zichzelf heeft gedoopt. Niet alleen Thaise zenders gaan op zwart, ook internationale nieuwszenders als de BBC en CNN zijn ineens niet meer te ontvangen. De programmadirecteur van de Thaise zender Thai PBS probeert via YouTube toch nieuws te blijven uitzenden. Hij wordt door militairen afgevoerd.

Intussen is ook de jacht op politieke activisten geopend. Meteen na de bekendmaking van de coup trekken militairen het kampement van pro-regeringsdemonstranten binnen. Daar wordt een van de leiders van het podium geplukt. Dat is het begin. Militairen gaan op zoek naar andere leidende figuren: vicepremier Chalerm Yubamrung en twee van zijn zoons worden thuis opgepakt. Van alle genodigden voor het gesprek is uiteindelijk alleen premier Niwatthamrong Boonsongpaisan nog op vrije voeten. Hij had geweigerd deel te nemen, en is ondergedoken.

Alles stil

Als de avond valt begint ook het kamp van de anti-regeringsdemonstranten, de zogeheten 'geelhemden' leeg te lopen. Protestleider Suthep Thaugsuban, die met zijn aanhang de stad Bangkok zes maanden lang heeft gegijzeld, is een van de gearresteerden, en de andere leiders kiezen eieren voor hun geld. Zij roepen de demonstranten op hun tenten in te pakken en naar huis te gaan, nadat zij op het podium nog een afscheidslied hebben gezongen. Terwijl de mensen een voor een beginnen te vertrekken, bouwen militairen in de omgeving hun nieuwe, met zandzakken versterkte checkpoints. Die zijn klaar voordat, om 10 uur 's avonds, de avondklok ingaat, die voor het hele land is uitgevaardigd.

Als het 10 uur is wordt alles stil. Een paar laatste auto's haasten zich naar huis, maar verder waagt niemand zich meer op straat. Vrijdag zal Thailand zijn veranderd. Samenscholingen van meer dan vijf personen zijn verboden, de geelhemden en de roodhemden zijn uit de stad verdwenen. Voor velen zal dat een opluchting zijn: de dreiging van straatgevechten en aanslagen is even weg. Maar die rust en orde worden betaald met de opschorting van de democratie, en het verlies van een aantal vrijheden.

Hoe lang die situatie gaat duren is niet te voorspellen. Dat kan een kwestie van maanden zijn, maar misschien ook langer. Legerleider Prayuth heeft gezegd dat de problemen van Thailand moeten zijn opgelost voordat hij met pensioen gaat. Dat is op 1 september. Mocht dat niet lukken, gaat hij niet met pensioen, dreigde hij.