Direct naar artikelinhoud

Stoïcisme: de 'nieuwe' weg naar succes

De weg naar succes? Doe als de Romeinse keizer Marcus Aurelius en wees stoïcijns. Of hoe een 2.000 jaar oude filosofie vandaag half Hollywood en de zakenwereld in de ban houdt.

Aanstoker van de 'nieuwe' stoïcismebeweging is de Amerikaan Ryan Holiday (26). Het marketingwonderkind maakt momenteel furore met zijn boek The Obstacle is The Way. Wie succesvol wil zijn, schrijft hij, moet zijn leven gewoon wijden aan één simpele formule. "Elk obstakel op je pad kan je net sneller vooruithelpen in het leven." Lees: in elke hinderpaal zit een kans verborgen, het komt er gewoon op aan die te vinden.

Klinkt bekend in de oren? De woorden werden dan ook al eerder neergepend. Zo'n 2.000 jaar geleden bijvoorbeeld. In 170, door de Romeinse keizer Marcus Aurelius. Diens geschriften Ta eis heauton (vrij vertaald: Overpeinzingen) maakten hem tot een van de bekendste stoïcijnen. Al was ook hij lang niet de eerste die met de leer op de proppen kwam.

Oorlogen

Aurelius beschreef - toen nog voor zichzelf - hoe cruciaal het is om temidden van een conflict gemoedsrust en zo ook perspectief te vinden en de natuur te volgen. De rest komt haast vanzelf. "Wat eerst de weg blokkeerde, wordt de weg."

Marcus Aurelius had nochtans alle reden om defaitistisch te worden. Zijn negentien jaar durende heerschappij als keizer stond bijna volledig in het teken van oorlogen. Maar Aurelius leek tegenslagen tijdens veldtochten, een pestepidemie en zelfs verraad steeds om te buigen in iets positiefs. Of het nu sluwe inzichten waren om de veldslag alsnog te winnen, of het tonen van vergiffenis waardoor hij nog meer aanzien kreeg.

Ryan Holiday heeft Overpeinzingen goed gelezen. Hij kreeg het boek cadeau op zijn negentiende verjaardag en zweert sindsdien bij het stoïcijnse mantra. Hij wijdde er een blog aan, meteen goed voor vele duizenden lezers, en nu dus ook een boek. Een handleiding om elke negatieve situatie in het leven in een overwinning om te zetten. Niet ondanks, maar net dankzij de hindernis.

Angst, woede, frustratie en andere intuïtieve reacties op plotse hindernissen ziet hij als destructieve emoties. Emoties die verhinderen dat we onze problemen objectief analyseren en oplossen. Die ideale staat van zijn, waarbij je kalm bent en perspectief hebt, noemden de stoïcijnen 'apatheia'. Om die te bereiken komt het er dus op aan je niet te laten intimideren of ontmoedigen door obstakels. Te allen tijde je 'cool' bewaren.

Schwarzenegger

In zijn boek haalt Holiday, tevens marketingdirecteur van de populaire kledingketen American Apparel, stoïcijnse voorbeelden aan uit heden en verleden. Figuren als wijlen George Washington en Steve Jobs. John D. Rockefeller, die profiteerde van de financiële crisis, of Abraham Lincoln, die compassie en wijsheid puurde uit zijn depressie.

Hedendaagse stoïcijnen zijn dan weer Barack Obama en Arnold Schwarzenegger. Die laatste moest eerst de bouwsector in omdat bodybuilding oorspronkelijk niet genoeg betaalde, verloor zijn broer, kwam eerst niet aan de bak in Hollywood door zijn vreemde accent dat later zijn handelsmerk werd, maar haalde volgens Holiday daar net zijn kracht uit.

De Terminator denkt er net zo over: "Soms lijkt het alsof hindernissen niet overbrugbaar zijn. Maar over de jaren heb ik iets geleerd uit al die tegenslagen waarbij ik dacht dat ik nooit nog een gewicht zou kunnen opheffen. Wat ik heb geleerd, is dat we altijd sterker zijn dan we denken."