Straks wordt het confederalisme een verre utopie
Bart Maddens is politicoloog (KU Leuven).
Als de kiezer het toelaat doen we voort zonder de PS. Dwingt de kiezer ons toch met de PS te spreken, zullen we onze communautaire programma op tafel leggen.' Dat zei Bart De Wever gisteren, haast langs zijn neus weg. Eerder heeft hij al laten doorschemeren dat een staatshervorming in 2019 geen must is voor hem. Maar het is de eerste keer dat hij daarover zo duidelijk is: als het enigszins kan gaat de N-VA opnieuw voor een regering zonder PS én zonder staatshervorming.
Het is wellicht geen toeval dat die uitspraak er komt kort na de lancering van het N-VA-veiligheidsplan. Want ook daarmee lijkt de partij zich te verwijderen van haar communautaire corebusiness. Op het congres van 2014 pleitte de N-VA nog voor een splitsing van politie en justitie. De staatsveiligheid moest een bevoegdheid worden van een confederale veiligheidscel, bemand door vertegenwoordigers van de deelstaten. In het nieuwe plan wordt daar echter met geen woord over gerept.
Als je de congresbesluiten van 2014 ernstig neemt, dan moeten de maatregelen die de N-VA nu voorstelt als zeer voorlopig worden beschouwd. Ze zijn nodig in afwachting van een grondige confederale hervorming. Maar over dat laatste zwijgt de partij nu als vermoord. Is ze beschaamd over die radicale voorstellen van 2014? Of wordt het confederalisme doorgeschoven naar een verre, haast mythische toekomst? Net zoals de socialisten dat na de Tweede Wereldoorlog hebben gedaan met de klasseloze samenleving.
Nochtans heeft de N-VA jarenlang bij hoog en bij laag beweerd dat er binnen de krakkemikkige Belgische structuren niet efficiënt kan worden bestuurd. Zouden de N-VA-politici nu echt geloven dat België een performant veiligheidsbeleid kan voeren, zonder een confederale hervorming? Zo nee, dan draaien ze de burgers een rad voor de ogen met hun veiligheidsplan. Zo ja, dan heeft de Belgische metamorfose zich sneller voltrokken dan verwacht.
We weten dat het huis waarin we wonen grondig moet worden verbouwd, zei Peter De Roover vorig jaar. Maar in afwachting dat we daarvoor partners vinden moeten we wel de afwas doen en stofzuigen. Alleen, wat de N-VA nu doet is veel meer dan afwassen en stofzuigen. De partij laat de betonmolens aanrukken om de bestaande woning zoveel mogelijk te versterken. En de broodnodige herinrichting, die wordt nu ook door Bart De Wever naar de Griekse kalender verwezen.
30 procent = God
Zal hij daar nog eens mee wegkomen in 2019? De flaminganten hebben zich in 2014 slechts schoorvoetend neergelegd bij de communautaire stilstand. Het is goed voor één keer, was de teneur. Als de partij dat in 2019 opnieuw doet, dan wordt ze definitief een systeempartij. Of De Wever die morrende flaminganten in 2019 de baas kan, zal afhangen van de verkiezingsuitslag. Springt de partij opnieuw boven de lat van de 30 procent, dan blijft hij God. Worden de huidige peilingen bewaarheid, dan verliest hij veel van zijn gezag en dreigt een open opstand.
Een verscheurende keuze tussen nog eens vijf jaar communautaire stilstand of vijf jaar oppositie kan de partij in dat geval missen als de pest. De traditionele partijen zouden de Vlaams-nationalisten dan haast een dienst bewijzen door hen niet voor dat dilemma te plaatsen en meteen naar de oppositie te verbannen.