Wie is de beste eindejaarskomiek?

Decor

Geert Hoste doopte zijn eindejaarsconference LOL (afkorting voor 'laughing out loud'). Het decor is Hostes eigen beeltenis, als vallende man met gsm in de hand. Of hoe we in tijden van sociale media ons vermogen tot live communiceren verloren hebben. Of het nu gaat om koninklijke vaders en zonen, of om Vlaanderen versus Wallonië.

Michael Van Peel overleeft 2014 in een decor van loopgraven en een verschroeid landschap: daarmee trekt Van Peel zijn eigenzinnige tijdslijn van 1914 naar 2014. Twee jaren die 'Happy' begonnen - met Chaplin en Pharrell Williams - maar ontaardden in brandhaarden, van de Eerste Wereldoorlog toen naar het wereldwijde geweld nu.

Intro

"Fabiola." Meer moet Hoste niet zeggen bij zijn opkomst om een lach aan zijn publiek te ontlokken. Het was dan ook een "meevallertje" dat Fabiola zo net voor het einde van jaar de geest gaf. Vonden sommigen dat dit niet door de beugel kon zo kort na haar overlijden, het leidt Hoste wel naar zijn beste grap van de avond (met een bruggetje van de armoede van onze royals tot het electriciteitsafschakelplan en een frigo).

Heeft ons welvarende landje geen nood aan een klein beetje oorlog om de verveling tegen te gaan? Moet wel, vindt Van Peel, als je de commercialisering rond de herdenking van de Eerste Wereldoorlog (van musicals tot West-Vlaamse paté) en andere meer onbenullige zaken als universele gsm-laders en een provincie Midden-Brabant in het leven roept. Of is dit het pijnlijke bewijs dat de politiek, Europees en landelijk, verder dan ooit verwijderd is van burgernoden en de grote wereldproblematiek?

Présence

Voor Hoste zou na twee decennia het podium als zijn natuurlijke biotoop moeten voelen. Toch gaat het hem dit jaar niet zo gemakkelijk af. Hij bespeelt kunstmatig cour, midden en jardin en poogt waar het woord tekortschiet te bogen op zijn vroegere ervaringen als mimespeler. Met een wel heel flauwe interpretatie van de indexsprong als resultaat.

Van Peel ontketent op het podium al zijn duivels. Hadden we vroeger de kritiek dat zijn stand-upverleden hem te statisch op de bühne liet bewegen, dit jaar zien we een performer pur sang die speelt met zijn mimiek (het boze jongetje in het gevaarlijke Brusselse park waar geen ambtenaar durft te wandelen!). Terwijl Hoste soms te nadrukkelijk pauzes na zijn grappen laat vallen, gunt Van Peel ons nauwelijks rust in zijn verontwaardiging.

Rode draad

De foto met zijn beeltenis op scène laat er geen misverstand over bestaan. Hoste is de center of attention en ook in het aaneenrijgen van zijn topics vormt hijzelf zijn eigen rode draad, met de talloze onderwerpen waarvan fans hem op het hart drukken 'dit is toch echt iets voor in je conference' tot zijn persoonlijke ontmoeting met Di Rupo (een verhaal dat blijft steken in babylonische taalverwarring). Drie items keren als kapstok regelmatig terug: het afschakelplan, de masturberende parlementsvoorzitter langs de autostrade en ons surreële Vlaanderen waarin de realiteit de fictie vaak overtreft.

Van Peel vertrekt niet vanuit het persoonlijke fait divers maar slaat meteen de brug van honderd jaar oorlog: over de vele soldaten aan het front en het selecte clubje machthebbers in het salon tot kiezers die burgerslachtoffers worden en de vreemde rekenkunde van regeringsleiders. Ook hij ziet lijdzaam hoe de realiteit de fictie overstijgt (was de zelfmoordinstructeur die zichzelf opblies dit jaar immers niet ooit een grap van Billy Connolly?)

Voor Van Peel komen alle rode draden - oorlog, terreur, onverdraagzaamheid en een volk dat als een hond koest wordt gehouden met een balletje - bijeen in één journaaluitzending aan het begin van deze zomer: met dode kinderen op een strand in Gaza, een vliegtuig dat neerstort boven Oekraïne, Iraanse jongeren die tot 91 zweepslagen veroordeeld worden omdat ze meedansten op 'Happy' en twee parende panda's in een Waalse zoo. We keken even op en likten verder onze pels in de zon.

Targets

Hoste blijft zich, ook na een hete herfst die een koude winter werd, graag vrolijk maken over de Vlaams-Waalse conflicten en het koningshuis. Ook dit jaar krijgen onze royals in zijn conference een prominente rol, met Mathilde als kop van Jut. De BV's - traditionele schietschijf van Hoste - komen dit jaar niet aan bod, wel richt hij zijn vizier op de nationale en Vlaamse politiek die niet langer geregeerd wordt door regeringen maar door partijvoorzitters en financieel filosofen (een nieuw woord voor bankiers). Nagel op de kop, maar echt diep gaat Hoste niet en evenmin wordt er veel lol uit gepuurd, met nog maar eens een grap over de blote rug van Di Rupo of het gewicht van Maggie De Block. Het buitenland is voor Hoste zo goed als onbestaande. Wanneer hij zich op onbekend terrein waagt met grappen over IS belandt hij in de platitude (de dure auto's waarin Syriëstrijders rijden).

Wellicht is dat het allergrootste verschil met Hoste. Van Peel kadert onze kleine en grote problemen in een internationaal perspectief. Niet de personen zijn het target, wel de zonden waartoe deze in onze tot ondergang gedoemde wereld voor staan. Onwetendheid en dommigheid (onze Syriëstrijders), onverdraagzaamheid en overtolerantie (Poetins homohaat en de Obamacartoon), hebberigheid (de banken) en een verscheurde politieke en religieuze actualiteit.

Van Peel haalt dezelfde feiten aan als Hoste maar kadert, analyseert, staaft en ondergraaft ze in zijn sublieme sketch over de ontmoeting tussen Obama en Di Rupo en Mathilde, zijn Samsonimitatie (met Charles Michel als hond en Bart De Wever als poppenspeler up his ass) of zijn tracering van het filmproductiebudget van IS (de zwarte oliemarkt).

Literatuur-bronnen

Een eindejaarsconference is een jaar lang het nieuws op de voet volgen en er grappen uit puren. Hostes scriptie bedankt in de voetnoten de redacties binnenlands nieuws, de verkiezingsslogans alsook de IKEA-catalogus ter inspiratie van onze Zweedse regering.

Van Peel neemt de encyclopedie van een honderdjarige oorlog als ontbijt, analyseert overdag folders van de overheid (maatregelen bij stroomtekort) en zapt 's avonds tussen CNN, Al Jazeera en National Geographic. Hij leest niet de slogans maar de kleine lettertjes in de kiescampagnes en weet ook nog eens perfect uit te leggen hoe aardbevingen ontstaan.

Publiek

Hoste heeft zijn sporen verdiend en een trouw ouder publiek opgebouwd dat hem bij voorbaat trakteert op luid applaus. Hij blijft de man van het volk, die 'kleine' middenstander die niet het gepeupel maar de hoge bomen viseert, al genereert zijn schudden aan de stammen dit keer weinig ruis.

Oud versus jong: je merkt het ook aan het publiek.

Van Peel werpt zich op als een bevlogen jonge geschiedenisprofessor die ons onderricht in het begrip l'histoire se répète. Zeg achteraf niet 'wir haben es nicht gewusst' maar zeg 'we tuinen met ons ogen open overal in'.

Slot

Hoste roept aan het eind van zijn conference ernstig op tot ware dialoog, niet via Twitter maar in directe ontmoeting. Nobel, maar tot wat voor een inspirerende dialoog het flauwe slotnummer 'Bartje waar is je hartje, Bart waar is je buik?' moet leiden, is ons een raadsel.

Van Peel brengt eenzelfde verzoeningsboodschap, maakt van zijn slotnummer zijn 2014-variant op het Kerstbestand van 1914 en mixt virtuoos op piano de tonen van 'Heilige nacht' met die van 'I Will Survive'. In tegenstelling tot Hoste geen nietszeggende rijmelarij maar pure poëzie, over oneindige papavervelden en kruisen op graven. Wereldoorlog III speelt zich voor onze ogen af en wij kwispelstaarten als opgewonden honden mee op de polonaise van 'Nooit meer oorlog'.

Wie wint?

Van Peellllll

Vertrok Michael Van Peel zes jaar geleden vanuit de underdogpositie, dan laat hij Hoste dit jaar ver achter zich. LOL zullen velen ongetwijfeld nog steeds hebben met Hoste (lllll), maar het is Van Peel die met de lach het mes in onze wonden ronddraait. 2014 leverde ons niet alleen een nieuwe regering op. Ook een nieuwe eindejaarsconferencier regeert.

Geert Hoste LOL loopt tot eind december in de zalen. Op 1 januari op Eén. www.geerthoste.be

Michael Van Peel overleeft 2014 loopt tot begin februari. Op 25 december op Radio 1, op 31 december en 5 januari op Canvas. www.michaelvanpeel.be

Michael Van Peel gunt zijn publiek geen rust in al zijn verontwaardiging.

Hoste blijft de man van het volk, de kleine middenstander.