Saatchi schenkt museum weg
De Britse reclameman en kunstverzamelaar Charles Saatchi schenkt zijn Londense kunstmuseum aan de Britse overheid. De gift omvat zo’n tweehonderd werken, waaronder controversieel werk van Tracey Emin en de gebroeders Chapman, en het gebouw waarin de Gallery momenteel is ondergebracht.
Succesvolle Britse reclameman en kunstcollectioneur verrast overheid met royale geste
Londen
Het is de wens van de collectioneur om de Saatchi Gallery om te vormen tot het Museum of Contemporary Art MoCA London. Het museum zelf zal alle kosten dragen. De overdracht gebeurt in 2012 en zal naar verluidt de Britse staat geen penny kosten. De toegang tot het museum blijft gratis.
Reclameman Charles Saatchi (°1943, Bagdad) begon kunst te verzamelen in 1973 en opende zijn eerste Saatchi Gallery in 1985 in Londen. Zijn doorbraak en echte bekendheid heeft hij te danken aan de manier waarop hij een aantal toentertijd controversiële ‘Young British Artists’ in de markt heeft gezet. Met de tentoonstelling Sensation, die plaatsvond in 1997 in de eerbiedwaardige Royal Academy, gaf Saatchi een belangrijk forum aan kunstenaars als Tracey Emin, Damien Hirst en de Chapman Brothers. De tentoonstelling deed in Londen en nadien in New York nogal wat stof opwaaien. In Londen vroegen actievoerders het werk van Marcus Harvey te verwijderen: een portret van kindermoordenares Myra Hindley, opgebouwd uit handafdrukken van kinderen. In New York zorgde een schilderij van Chris Ofili zelfs voor een rechtszaak: burgemeester Rudy Giuliani vond het niet kunnen dat een zwarte maagd Maria omringd was met scènes uit blaxploitation films en olifantenuitwerpselen.
In oktober 2008 bracht Saatchi zijn gelijknamige Gallery over van de Londense South Bank naar de voormalige 19de-eeuwse Duke of Yorkkazerne in Chelsea, een indrukwekkend neoclassicistisch gebouw uit 1801 dat gelegen is aan de bekende winkelstraat King’s Road. Het is dat gebouw plus de collectie van zo’n tweehonderd werken, die Saatchi nu schenkt aan de Britse natie. Alleen al de werken zouden een waarde vertegenwoordigen van 25 miljoen pond, zo’n 30 miljoen euro. In de schenking bevinden zich onder meer het beruchte onopgemaakte bed met rondslingerende slipjes en gebruikte condooms My Bed van Tracey Emin en de installatie Tragic Anatomies van de Chapman Brothers, een serie aan elkaar geplakte naakte poppen in een artificiële Tuin van Eden, die in Sensation te zien was. Ook een recent werk van Emily Prince met meer dan vijfduizend portretten van Amerikaanse, mannelijke en vrouwelijke soldaten die gesneuveld zijn in Irak, maakt deel uit van de Saatchischenking.
De collectie zal worden ondergebracht in de stichting Museum of Contemporary Art MoCA London. Saatchi is momenteel in onderhandeling met verschillende Britse overheidsdiensten over de vraag wie het toezicht zal uitoefenen over de kunstwerken. Voor Saatchi is het belangrijk dat het MoCA een levende kunstcollectie blijft. Daarom laat hij de mogelijkheid open om werken te verkopen en nieuwe werken aan te kopen. Alleen op die manier kan het museum een actieve rol in het kunstleven blijven spelen en de politiek van Saatchi van de voorbije 25 jaar voortzetten. Saatchi heeft bepaald dat ongeveer 70 procent van de werken permanent bezit moet blijven, zo’n 30 procent komt in aanmerking om eventueel verkocht te worden.
De Saatchi Gallery is met zijn 1,2 miljoen bezoekers per jaar het op een na drukst bezochte museum van Londen en wil dat ook zo houden. Daarom zal de Saatchi Gallery gratis toegankelijk blijven. Het huidige gebouw van de Gallery is bezit van Cadogan Estate. Saatchi huurt het gebouw en zal dat ook blijven doen, zonder dat het de Britse overheid één penny zal kosten. Saatchi maakt zich ook sterk dat de kosten van opslag en restauratie van de kunstwerken volledig door het museum zullen gedragen worden door inkomsten uit bar, restaurant, boekhandel en de samenwerking met vaste sponsors. Voorts benadrukt Saatchi dat zijn schenking niet gebeurt met het oog op een of andere fiscale compensatie. Charles Saatchi blijft wel de eigenaar van enkele honderden kunstwerken die zich in zijn eigen privécollectie bevinden. Bij zijn overlijden gaan die werken over in de handen van zijn familie. Maar het is altijd mogelijk dat hij voor die tijd nog werken uit de eigen verzameling toevoegt aan de schenking.
Die schenking wordt integraal getoond in de Saatchi Gallery in de loop van 2012. Daar zullen wel drie tentoonstellingen voor nodig zijn. Of Saatchi zijn schenking doet omdat hij zich in 2012 wil terugtrekken (hij zal dan 69 zijn), is voorlopig een goed bewaard geheim. Saatchi, die zelden in het openbaar te zien is, is sinds 2003 getrouwd met de bekende tv-kok Nigella Lawson.