Ja, er zijn nog jobs
Gosselies was nog aan het bekomen van de uppercut van de Amerikaanse Caterpillar-directie of daar kwam het Franse hoofdkwartier van Axa al met de botte bijl. En toch gaat het helemaal niet zo slecht met onze economie. De beloofde 'jobs, jobs, jobs' zijn wel degelijk op de afspraak.
Mocht u sinds deze week liever onder een dekentje willen schuilen tot het slechte economische nieuws overgewaaid is, kom dan maar weer piepen. Want ondanks de hakbijl die viel bij de werknemers van Caterpillar in Gosselies en Axa België, gaat het helemaal niet zo slecht als de gitzwarte voorpagina's op het eerste gezicht doen vermoeden. Dat de mensen van Caterpillar of Axa, en die vele anderen die - minder mediageniek - aan de kant worden gezet daar momenteel geen oren naar hebben, kun je hen niet kwalijk nemen. Een ruwe schatting maakt dat er dit jaar in totaal al zo'n 16.000 banen geschrapt werden. Dat is veel, ja. En zeker als er in één klap - zoals Caterpillar met 2.200 - veel opzij worden geschoven is dat moeilijk te behappen. Zoveel mensen, vaak met hetzelfde profiel, die in één keer een nieuwe baan moeten vinden in eenzelfde regio, dat krijg je niet meteen geabsorbeerd.
Maar we gingen het over de goede kanten van onze economie hebben. Tegenover de zowat 16.000 geschrapte arbeidsplaatsen staan de 45.000 nieuwe banen die dit jaar al gecreëerd werden. Dat maakte de Nationale Bank enkele dagen geleden nog bekend. Het aantal arbeidsplaatsen in ons land is daarmee gegroeid tot 4,628 miljoen. Het hoogste cijfer ooit.
Minder faillissementen
De sterkste groei vond plaats in de (zakelijke) dienstensector. En ook de gezondheids- en welzijnszorg zagen het aantal banen toenemen. Enkel in de industrie bleef het aantal jobs zo goed als stabiel. Op zich is die stabiliteit ook al goed nieuws, want beschouwd over een termijn van twintig jaar gingen er in de industriële sector zo'n 167.000 banen verloren, bijna een kwart, rekende Bart Van Craeynest van Econopolis uit. Tegelijkertijd kwamen er in de dienstensector sinds 1995 bijna een miljoen jobs bij.
Die afkalving van de industrie is geen exclusief Belgisch verhaal, maar past in een Europese trend, zegt econome Caroline Ven. "De Europese markt is heel matuur, en grote industriële groepen richten zich op de groeimarkten. Die bevinden zich dus buiten Europa. Daar is Caterpillar een voorbeeld van."
Het slechte nieuws luidt dat je als overheid weinig wapens hebt tegenover dergelijke beslissingen die op een ver hoofdkwartier worden genomen. "Het zegt niets over België, of zijn economie", klinkt het bij handelsinformatiebureau Graydon. "Het gaat hier economisch niet slecht. Als je kijkt naar het eerste semester van 2016, dan zie je dat het aantal faillissementen met liefst 12,6 procent is afgenomen in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar." In totaal gingen 5.259 bedrijven over de kop. Je moet al teruggaan tot 2009 om een lager cijfer te vinden.
Caroline Ven: "Je kunt als overheid beter je beleid afstemmen op een positief bedrijfsklimaat, dan mordicus te proberen om één multinational naar hier te brengen. Dat maakt je kwetsbaar, en de algemene economie is er niet bij gebaat." Onze regering is helemaal niet zo slecht bezig vanuit die optiek. "De concurrentiehandicap is verbeterd door de loonkosten te verlagen, en ook het idee om de vennootschapsbelasting te verlagen is vanuit die optiek ook een goede zaak", zegt Ven. "Het maakt het voor kleinere ondernemingen veel makkelijker om aanwervingen te doen, wat op termijn enkel een stevigere arbeidsmarkt oplevert." Een arbeidsmarkt die minder afhankelijk is van de grote concerns die met één pennentrek een hele vestiging wegvegen.
Groei moet volgen
Of die ontslagen mensen snel elders aan de slag kunnen, is een andere vraag. Feit is dat het aantal vacatures ook in stijgende lijn is. De voorbije twaalf maanden steeg het aantal vacatures met een kwart, tot 207.244 stuks. Tegelijk zijn er nu een 396.444 mensen op zoek naar een baan. Een lichte stijging op jaarbasis (+0,9 procent), maar de langeretermijntrend is dalend. Dat kun je ook afleiden uit de cijfers van de uitzendsector. In zes maanden is de balans van het aantal gepresteerde uitzenduren met 6,7 procent gestegen. Een equivalent van 7.000 voltijdse banen.
"De werkgelegenheid stijgt licht, terwijl de werkloosheid stagneert", analyseert Caroline Ven. "Dat komt omdat onze beroepsbevolking toeneemt. Dat is positief voor de welvaart van ons land, maar het maakt dat de economische groei moet volgen om die groeiende bevolking aan een job te helpen." En daar wringt het schoentje. De economische groei moet, om die arbeidsmarkt stabiel te houden, met zo'n 2 procent groeien. Nu blijven we steken op 1,5 procent. Goed, maar niet goed genoeg dus.