'De kracht van geld of de macht van God: fanatisme is overal'
Waarom een stuk over Syriëstrijders?
Michael Bijnens: "Ik voerde mijn vorige stuk op in Mexico toen ik hoorde dat er ook jongens uit mijn buurt, van achter mijn hoek, naar Syrië waren getrokken. Voor mij verschoof er toen iets. Plots was het ook een probleem 'van bij ons'. Maar het was pas toen Aurelie (Di Marino, de medemaakster van 'Valley of Saints', kvdp) voor een ander project intensief met ex-Syriëstrijders ging spreken, dat we wisten dat we hier ook een theaterstuk over moesten maken.
"Als er nu over jihadisten van hier wordt gesproken, wordt het probleem te vaak en te makkelijk weggezet als puur fanatisme. Terwijl het volgens ons los staat van de islam. Het fenomeen van de Syriëstrijders is even vreemd aan de islam als een Amerikaanse pinkstergemeenschap aan de rooms-katholieke kerk. Het is heel problematisch dat godsdienst en fundamentalisme nu automatisch op één hoop worden gegooid."
Wat is het verhaal?
"Het gaat om een gesprek, een discussie, tussen een jihadistische salafiste die naar Syrië is getrokken en een miljardair, Mister Ray, die in de toplaag van het bedrijfsleven zit, vastgoed heeft tot in Dubai en ervan uitgaat dat hij het universum naar zijn hand kan zetten. De twee treffen elkaar op zijn terras. Beiden hebben een standvastig geloof, alleen gelooft hij enkel in zichzelf en de kracht van geld en zij in de macht van God. Eigenlijk zijn het allebei fundamentalisten.
"Mister Ray is trouwens gebaseerd op een man die Aurélie en ik op onze maandenlange researchreis naar Libanon, in de zogenaamde Vallei der Heiligen, hebben ontmoet: een Australiër die daar in een zeer gelovig gebied woonde in een huis van 3,6 miljoen euro vol bedienden, voor een lunch naar de Alpen vloog en gsm-rekeningen van tienduizend dollar per maand had.
"Jihadtheologen hebben het soms over de antichrist, een valse profeet die de mensheid naar het materialisme tracht te bekeren. Wel, mister Ray was de perfecte inspiratie voor de rol van de 'antichrist' in dit verhaal."
Wie/wat willen jullie bereiken?
"Er staat 16+ op de affiche. De meesten die vertrekken zijn van die leeftijd of iets ouder, maar eigenlijk is dit een stuk voor iedereen. We bereiken liefst een zo divers mogelijk publiek en dan is het handiger dat je in Brussel speelt en niet in Schellebelle.
"Los van de esthetische ervaring en het feit dat theater ook gewoon schoon kan zijn, vonden we het belangrijk om in te spelen op een reële onvrede bij de jongeren die naar ginder trekken. Het gaat hen niet alleen over oliedollars, Palestina of de machtsverhoudingen in het Midden-Oosten. Het gaat ook om een reëel probleem dat zij hebben met ons wereldbeeld. Vandaar dat we dat wereldbeeld wilden onderzoeken in de voorstelling. Het leek ons interessanter om te laten zien waarom je wel zou gaan. Pas op, niet dat dit een pleidooi is voor meer Syriëstrijders. Integendeel."
Is het niet naïef om te denken dat een theaterstuk jongeren ervan zal weerhouden om naar Syrië te trekken?
"Daar geloof ik ook niet in, dat is niet onze bedoeling. Verwacht geen theatraal pamflet. Wat we wel doen is tonen hoe jongeren hier vandaag gedwongen worden om te kiezen tussen twee wereldbeelden, die in dit stuk worden vertegenwoordigd door de twee persongaes. Wat gebeurt er als die twee wereldbeelden elkaar niet meer verstaan? En wat als jongeren niet willen kiezen, omdat het in beide gevallen eindigt op een doodlopende straat? Maar het is niet aan ons om een oplossing te bieden. Daar stopt het theater en begint de politiek, of de TEDx-lezing."