'Thuis laat heel wat kansen onbenut'

Thuis houdt volgens Alexander Dhoest in vergelijking met Familie veel meer vast aan zijn driedelige structuur: de arbeidersklasse met de figuur van Frank Bomans voorop, daarnaast voor het grootste stuk de middenklasse en dan de hogere klasse met als spilfiguur het gezin, waarvan actrice Leah Thys aan het hoofd staat. Ouderen worden echter duidelijk ondervertegenwoordigd. "Dat komt vooral omdat verjonging in alle televisiereeksen het codewoord is om een zo breed mogelijk spectrum van kijkers aan zich te binden. Wanneer er te veel oudere personages opduiken, kijken minder jongeren. Jonge mensen die hun leven beginnen te organiseren zijn overigens dramatisch veel interessanter. Carrièrewendingen of romantische omwentelingen moeten bij ouderen niet meteen verwacht worden."

Of dat staat meteen ook symbool voor onze samenleving: ouderen tellen niet meer mee. Ze worden weggestopt in rusthuizen.

Alexander Dhoest: "Je kunt je er inderdaad vragen bij stellen dat in alle soaps nadrukkelijk mensen tussen 20 en 50 jaar opduiken. Dat is een oververtegenwoordiging. Voor commerciële zenders is de reden om minder ouderen aan bod te laten komen niet dat ze minder belangrijk zijn, maar dat ze minder opbrengen. Dat is cynisch."

In tegenstelling tot een Britse reeks als Eastenders op de BBC worden in Vlaamse soaps 'gevoelige' thema's doelbewust gemeden. Zowel migranten als Vlaams Blokkers bestaan niet in het Vlaanderen dat geportretteerd wordt. Homo's en lesbiennes evenmin. Tenzij ze als excuus-Truus opgevoerd worden. Is dat een vereiste van het genre?

"Televisie is als medium altijd voorzichtig. Televisiefictie hinkt daarbij achterop, omdat de makers zich een bepaald beeld voor ogen houden van wat de kijkers al dan niet 'aan zouden kunnen'. Soaps hebben echter wel een voortrekkersrol gespeeld door vrouwen meer centraal te stellen, terwijl dat in andere televisiefictie niet het geval was. Maar dat past binnen de ruimere vervrouwelijking van de media, waarbij als vrouwelijk bestempelde waarden gemeengoed worden. In soaps wordt hoofdzakelijk gepraat over emoties en relaties, een 'typisch vrouwelijke activiteit', die ook in het ruimere programma-aanbod aan belang wint in emo-tv of talkshows allerhande. Voor soaps is het wel een gemiste kans dat ze vooral het alledaagse behandelen. Terwijl dat genre het net toelaat om verschillende aspecten van een samenleving te belichten zonder daarbij positie te kiezen. Het is zelfs de meest interessente tv-vorm om sociale problemen in hun reële complexiteit te belichten. Daar bestaat evenwel veel weerstand tegen."

Een openbare omroep zou daarbij toch een voortrekkersrol kunnen spelen en dergelijke accenten nadrukkelijker in een soap leggen?

"Toch gebeurt dat niet, al zou de VRT de verhaallijnen in Thuis gerust wat radicaler mogen brengen door de sociale problematiek naar voren te schuiven, en niet zoals nu de laagste tolerantiedrempel als norm te nemen. Commerciële omroepen gaan meestal zo breed mogelijk om zo weinig mogelijk kijkers te verliezen, terwijl bij een openbare omroep dat argument toch iets minder zou mogen meespelen. Meer risico's zou de reeks ook boeiender maken. Door bijvoorbeeld een thema als werkeloosheid meer uit te werken. Maar wanneer het over het ontbreken van migranten gaat, wordt meestal aangehaald dat er onder allochtonen onvoldoende beroepsacteurs zijn om dergelijke rollen te spelen. Dat is op zich een flauw excuus, maar misschien wel een aannemelijk argument. De VRT laat met Thuis in die zin dan wel een aantal kansen onbenut, maar in het buitenland is de invulling van soap evenzeer conservatief. Meer gedurfde thema's komen enkel aan bod omwille van de dramatische mogelijkheden." (KDM)