Ook in Situation Room liever gelijkgezinden
President Trump zorgt voor grote onrust in Washington door de stafchef van Defensie en de nationale inlichtingendirecteur geen permanente zetel te geven in de Nationale Veiligheidsraad. Dat is het belangrijkste adviesorgaan dat moet reageren op binnen- en buitenlandse dreigingen.
Als er morgen in het Witte Huis een drastische beslissing moet worden genomen over veiligheidsmaatregelen na terreurdreiging of een aanslag, om militair in te grijpen tegen een terreurorganisatie in het Midden-Oosten of om extra troepen te sturen als er zich in de Zuid-Chinese Zee een incident zou voordoen, moet de VS-president zijn Nationale Veiligheidsraad (NSC) bijeenroepen voor advies.
Zo verzekert hij zich van zoveel mogelijk rivaliserende meningen uit zijn kabinet, het leger en de inlichtingendiensten voor hij zijn beslissing neemt. Soms is dat een besluit op leven en dood, zoals vorige week nog, toen Trump besliste om elitetroepen een raid te laten uitvoeren op Al Qaida in Jemen. Daarbij kwamen één VS-militair en minstens veertien vermeende Al Qaida-leden om het leven.
Bizar
Als sinds 1947 is het de traditie dat elke vergadering van het hoogste veiligheidsorgaan bijgewoond wordt door de stafchef van Defensie, vandaag Joseph Dunford. Ook de nationale inlichtingendirecteur, de hoogste beambte van alle inlichtingendiensten (binnenkort Dan Coats), schuift mee aan. Tot nu.
Met één pennenstreek besliste Trump afgelopen weekend dat aanwezigheid van de leger- en inlichtingentoplui niet langer bij elke vergadering is vereist. Terloops vermeld in zijn 'National Security Presidential Memorandum Nr. 2' lijkt dit een administratieve futiliteit, maar wel een die voor schokgolven zorgt in Washington. Het gevolg is dat Trump blind kan varen op het advies van zijn - zelfgekozen, gelijkgezinde - inner circle. Bovendien gaf hij zijn strategisch adviseur Steve Bannon uitzonderlijk wél een zetel. Bannon heeft, behalve zeven jaar dienst in de Navy, geen enkele veiligheidservaring. De ex-hoofdredacteur van Breitbart staat wel bekend om zijn uiterst rechtse sympathieën.
Volgens ex-defensieminister en -CIA-directeur Robert Gates is de uitsluiting van defensie- en inlichtingentoplui een zware fout. "Ik denk dat beiden perspectief, beoordelingsvermogen en ervaring brengen die elke president nuttig zal vinden", zei hij aan USA Today. De inlichtingenchef kan bijvoorbeeld waarschuwen dat veiligheidsactie mogelijk een terreurdaad kan veroorzaken tegen Amerikaanse belangen. De stafchef kan de president erop wijzen wanneer je het best soldaten in harm's way stuurt, maar vooral ook wanneer beter niet.
Sancties tegen Rusland
Kelly E. Magsamen, die in de Nationale Veiligheidsraad diende onder de presidenten Bush en Obama, noemt Trumps zet dan ook bizar. "Ik kan aan geen enkel nationaal veiligheidsthema denken waarbij de president geen nood heeft aan militaire en inlichtingenexpertise - zoals IS, Noord-Korea, China en Iran", schrijft ze in The Atlantic. "Gezien Trumps recente behandeling van en wantrouwen tegenover de inlichtingendiensten is het moeilijk om dit niet te lezen als nog maar eens een verontrustend signaal van zijn intenties."
Magsamen vreest dat Trump de memo vooral schreef om tegenspraak uit de weg te gaan. "Eén week in deze nieuwe regeerperiode is de échte bezorgdheid niet in de eerste plaats de vorm die de raad zal aannemen, maar wel of de president er rekening mee zal houden in zijn beslissingsproces."
Zo moet de Veiligheidsraad binnenkort advies geven over de vraag of de VS de sancties tegen Rusland moeten verlengen of niet. De inlichtingen- en defensietop vindt van wel. Zij beschuldigden de Russen ervan de verkiezingsresultaten te hebben beïnvloed door schadelijke mails van Trumps Democratische uitdager Hillary Clinton te hebben gehackt en gelekt. Hun mening kan nu letterlijk buiten de deuren van de Situation Room worden gehouden.