'Dit kan iedereen overkomen. Ook mij'

Ons land is wereldwijd een van de koplopers in het opnemen van psychiatrische patiënten, piekt in de zelfmoordstatistieken en telt een kwart inwoners dat zich niet goed in zijn vel voelt. Tv-maker Luk Alloo ging naar hen op zoek en liep twee jaar mee in het Psychiatrisch Centrum Caritas van Melle, waar ongeveer 600 patiënten verblijven. Sommigen voor enkele weken, anderen al bijna twintig jaar lang. Dertig onder hen getuigen vanaf volgende week donderdag op VTM over wat hen precies mentaal zo broos maakt. Een burn-out, depressie, psychose of neurose: in Alloo in de psychiatrie spreken ze over hun ziektebeeld, de impact van de aandoening op hun leven, de gevolgen voor hun familie, het werk en de toekomst.

"Mijn uitgangspunt voor deze reeks was me te verplaatsen in de schoenen van eender wie in zo'n centrum vertoeft", zegt Alloo. "Als Evelien me vertelt dat ze stemmen hoort, wil ik weten hoe ze daarmee omgaat. Hoe het haar toch lukt om 's avonds in slaap te vallen. Of Jan, die verlamd is en dat niet kan plaatsen. Hij heeft pogingen ondernomen om uit het leven te stappen, maar krijgt nu hulp en probeert toch nog iets van het leven te maken. Het voordeel van mensen twee jaar te volgen is dat je dan het hele plaatje te zien krijgt.

"In het centrum zitten ook heel wat mensen niet vrijwillig. Sofie is een jonge vrouw die is gecolloqueerd nadat ze psychotisch werd van de rotzooi die drugsverkopers in cannabis draaien om verslaving op te wekken. Een schrijnend verhaal."

Taboe wegnemen

Allesbehalve evident om dergelijke verhalen te sprokkelen, maar directeur Herman Roose stond erop dat Alloo elke kamer mocht binnenstappen in zijn centrum. "Ik vind het de hoogste tijd om de muren rond psychiatrie te slopen en het brede publiek te tonen wat zich hier afspeelt. Want iedereen kan hier terechtkomen. Alleen zijn er nog te veel mensen die hun geestelijke problemen verzwijgen. Een psychose kun je niet verstoppen, maar een depressie of een fobie wel. En uit vrees om de stempel 'die is zot' te krijgen, gaan ze niet naar de dokter en zo maken ze het alleen maar erger. Dat taboe kunnen we met zo'n reeks wegnemen."

Riskeren de getuigen nu niet zo'n stempel door op hun kwetsbaarst te getuigen in primetime? "Die vraag hebben we ons ook gesteld, maar het zijn onze cliënten zelf die hier het laatste woord in hebben. Uiteraard komt alleen iemand in beeld die daarvoor zijn toestemming geeft. Er zijn er zelfs die bewust een crisis of een psychose hebben laten filmen om de kijker een idee te geven van wat dat nu precies inhoudt. Na de opnames heeft iedereen de beelden mogen bekijken en sommigen hebben alsnog beslist om niet deel te nemen. Geen probleem. Het is een juiste afspiegeling geworden van onze bewoners en het heeft allemaal op een heel serene manier plaatsgevonden."

De pijn van het zijn

Dat geeft ook de tv-maker aan: de luchtigheid van Alloo bij de wegpolitie blijft nu achterwege. "Een verkeersboete krijgt iedereen weleens, maar nu gaat het om de pijn van het zijn. Nooit heeft mijn werk me meer aangegrepen dan nu. Bij mensen in de gevangenis dacht ik dat ze toch op zijn minst hadden geflirt met wat mag en wat niet. Maar nu... Ik ken zelf ook wel wat mensen die met psychiatrie in aanraking kwamen. En wat me nu heel duidelijk is: dit kan iedereen overkomen. Ook mij. Onze samenleving is hard en echt niet iedereen kan op dezelfde manier omgaan met een relatiebreuk, een ontslag, het verlies van een dierbare of kinderen die niet het gewenste spoor kiezen."

Alloo in de psychiatrie, vanaf donderdag 3 maart om 21.50 uur op VTM