'Economische groei? Best niet op rekenen'
Het begrotingsuitstel tot 2018 mag dan wel zo goed als verworven zijn, economische groei is wat de regering-Michel het meest van al nodig heeft. Maar die kan er alleen komen wanneer Europa het begrotingsevenwicht helemaal loslaat, zegt econoom Wim Moesen (KU Leuven). 'Zoniet blijven wij in het sukkelstraatje hangen.'
"Alles hangt af van de economische conjunctuur. Krijgen we de komende jaren een normale economische groei, dan zullen de inspanningen heel goed meevallen. Als de economische groei tegenvalt, dan gaan we een moeilijke periode tegemoet." Dat antwoordde N-VA-voorzitter Bart De Wever zondag in De zevende dag op de vraag of de werknemers veel last zullen hebben van de besparingspolitiek van de nieuwe regering.
De conjunctuur wordt effectief ontzettend belangrijk de komende legislatuur. Niet alleen omdat de regering er bij het opstellen van de begroting vanuit gegaan is dat er, zoals het Planbureau verwacht, de komende jaren een economische groei zal zijn van 1,5 à 1,7 procent gemiddeld. Ter vergelijking: afgelopen twee jaar kenden we een nulgroei.
Maar ook omdat premier Charles Michel (MR) en zijn ministers op die economische groei rekenen om hun plannen gefinancierd te krijgen. Voor 3,7 miljard euro zette de nieuwe regering uit aan nieuw beleid. De regering gaat er echter vanuit dat ze daarvan maar 2,8 miljard echt moet financieren met behulp van de nieuwe belastingen. De rest wordt volgens hun inschattingen gedekt door onder meer minderuitgaven dankzij de zesde staatshervorming, maar vooral door terugverdieneffecten. Gunstige gevolgen van de economische groei met andere woorden. Een half miljard staat er daarvoor ingeschreven in de begroting.
Een voorzichtige inschatting, luidt het op het kabinet van minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA). De regering verwacht namelijk dat de terugverdieneffecten in werkelijkheid een pak hoger uitvallen.
Heel groot risico
Maar dat is een heel groot risico, vindt professor emeritus Wim Moesen van de KU Leuven. "Als ik van de regering was, zou ik daar toch niet te hard op rekenen. Terugverdieneffecten genereer je pas wanneer ook de Europese economie aanzwengelt, die hangen maar voor een heel klein stukje af van onze eigen groei", waarschuwt hij.
En daar wringt volgens hem het schoentje: die Europese economie ligt minstens even hard op apegapen als de Belgische. Daardoor kan België wel maatregelen nemen om de competitiviteit aan te wakkeren, moet ze dat zelfs, maar is ze alles behalve zeker dat die ook het gewenste rendement zullen halen.
Moesen haalt er een wielermetafoor bij. "Je kunt wel proberen om harder te rijden, maar dat is een pak lastiger wanneer je in het peloton zit en bergop moet rijden met wind tegen. Wat we nodig hebben is een vlakke rit met wind in de rug. En bij voorkeur ook een peloton dat snel rijdt, daardoor ga je zelf ook een hoger tempo kunnen ontwikkelen."
Moesen gelooft nooit dat de 1,5 procent gemiddeld over de komende vijf jaar realistisch is. Toch niet wanneer Europa haar huidige, bijzonder strikte koers volhoudt. "Op deze manier kan de Europese economie zich gewoonweg niet herpakken. Europa zou dringend moeten inzien dat het veel te strenge begrotingsdoelstellingen hanteert en dat een tekort van minder dan 3 procent al lang genoeg is. Vele internationale economen pleiten daar nu voor, in de hoop om de beleidsmakers dat eindelijk te doen inzien."
Knopen doorhakken op Europese top
Vandaag en morgen is er een Europese top. Daar moet die knoop nu echt doorgehakt worden, vindt Moesen. "Europa moet het begrotingsevenwicht niet gewoon uitstellen tot 2018, ze moet het helemaal loslaten. Het zou veel gezonder zijn, voor alle Europese economieën, wanneer alleen de lopende uitgaven zoals overheidslonen en werkingsmiddelen jaarlijks in evenwicht moeten zijn met de inkomsten. Voor investeringen mag men best in het rood gaan. Er is echt geen probleem met een tekort van 1,6 procent van het bbp bijvoorbeeld, wanneer daar nieuwe scholen of rusthuizen tegenover staan."
Veel hoop heeft Moesen echter niet. "Einstein wist het namelijk al: het is makkelijker om een atoom te splitsen dan om een vooroordeel los te laten. Europa is een heel mooi project, maar door een houding als de deze verliezen de mensen vertrouwen. Het is hoog tijd dat de politici wakker geschud worden."
En als dat niet gebeurt? Wat wil dat dan zeggen voor de plannen van Michel en co.? "Dan blijven we in ons sukkelstraatje van de afgelopen jaren zitten en zal de regering weer andere maatregelen moeten zoeken om haar plannen te kunnen betalen."