Puigdemont en co. geven zich aan
De ontslagen Catalaanse minister-president Carles Puigdemont en vier ex-ministers hebben zich vrijwillig aangegeven bij de Brusselse politie. Ze zijn voorlopig aangehouden. Het is pas de eerste stap in de gerechtelijke procedure over de mogelijke uitlevering van de vijf aan Spanje.
In Spanje onderbrak menig tv-kanaal gistermiddag de uitzending voor de toelichting van woordvoerder Gilles Dejemeppe in het veel te krap bemeten perszaaltje van het Brusselse parket. De alweer talrijk opgekomen Europese pers hoorde van de woordvoerder hoe de Belgische rechtsgang zich nu voltrekt. Dat Puigdemont en zijn kompanen zich in hetzelfde gerechtsgebouw bevonden als zijzelf zorgde voor enige sensatie onder de Spaanse journalisten. Een Nederlandse collega had een truitje van FC Barcelona aangetrokken.
De vijf Catalaanse politici zijn gistermiddag verhoord door een onderzoeksrechter. Die moet ten laatste tegen 9.17 uur vanochtend, 24 uur na het begin van de hechtenis van het vijftal, beslissen hoe het verder gaat.
Er zijn drie mogelijkheden: ofwel worden ze vrijgelaten, ofwel worden ze vrijgelaten onder voorwaarden ofwel worden ze opgesloten. Gisteravond laat, bij het ter perse gaan van deze krant, was er nog geen beslissing genomen.
Disproportioneel
Over de door Spanje gevraagde aanhouding en uitlevering wordt pas later beslist. Ten laatste over vijftien dagen komt dat besluit de Brusselse raadkamer toe, waarna mogelijke beroepsprocedures in gang gezet kunnen worden.
Om Puigdemont en zijn collega's uit te kunnen leveren moet aan een aantal voorwaarden voldaan zijn. Zo moeten de beschuldigingen tegen hem in Spanje en ook in ons land strafbaar zijn. Daarnaast mag de uitlevering zijn fundamentele rechten niet schenden.
Het Spaanse gerecht beschuldigt Puigdemont en zijn collega's van rebellie, corruptie en misbruik van overheidsmiddelen. Er hangt hen in theorie een celstraf tot 50 jaar boven het hoofd. In Catalonië zitten al acht ontslagen Catalaanse ministers in de cel.
Puigdemont liet al meermaals verstaan dat hij wil meewerken met het Belgische gerecht, maar niet met het Spaanse. Dat kan volgens hem niet meer garant staan voor rechtvaardige en transparante rechtspraak: de druk vanuit Madrid is te groot. "Premier Rajoy gebruikt de rechtbanken." Om zijn uitlevering te voorkomen nam hij de Belgische advocaat Paul Bekaert onder de arm. Bekaert noemt 50 jaar cel een disproportioneel zware straf voor de organisatie van een vreedzaam referendum over onafhankelijkheid.
De regering houdt zich ondertussen zoveel mogelijk afzijdig. Het gerecht moet nu zijn werk doen, luidt het. Regeringsbronnen rekenen erop dat de onderzoeksrechter Puigdemont en zijn collega's niet naar de gevangenis stuurt, omdat ze goed meewerken met het gerecht en er geen vluchtgevaar lijkt. "Puigdemont verzet zich niet. We moeten hem niet te hard aanpakken", reageert een kabinet.
Verkiezingen
Vicepremier Jan Jambon (N-VA) uitte gisteren bij VTM Nieuws harde kritiek op de Spaanse aanpak van de Catalaanse kwestie. "De Spaanse regering gaat nu in de plaats treden van een democratisch verkozen regering. Regeringsleden worden in de gevangenis gestoken. Wat hebben ze verkeerd gedaan? Enkel het mandaat uitgevoerd dat ze van hun kiezers gekregen hebben. Dus stel ik me daar vragen bij." Daarmee schuurt de N-VA-vice langs de limiet van de radiostilte die premier Charles Michel (MR) over de Catalaanse kwestie bevolen heeft.
In Catalonië vinden op 21 december nieuwe verkiezingen plaats. Puigdemont wil daar graag aan deelnemen. PDeCat, zijn centrumrechtse partij, stevent volgens een peiling van de Catalaanse krant La Vanguardia wel af op een zwaar verlies. PDeCat zou maar 10 procent van de stemmen overhouden.
Globaal zou het pro-onafhankelijkheidsblok wel het grootste blijven, mede door de winst van de links-republikeinse ERC, waarvan leider Oriol Junqueras momenteel in de cel zit. Of alle separatistische partijen samen opnieuw een meerderheid kunnen halen, blijft onzeker.