Nick Cave als kakkerlak? 'De waarheid is fucking saai'

Een engel uit wiens ogen slangen tevoorschijn komen, een cowboy met een fatale schotwonde die zijn leven overloopt of Nick Cave himself als kakkerlak of als astronaut die vanuit een eenmansraket in een baan rond de aarde een papieren vliegtuigje naar zijn geliefde stuurt.

Wie verwacht had dat deze lijvige, 328 pagina's tellende stripbiografie het leven van Nick Cave op een traditionele wijze zou etaleren, is er aan voor de moeite. Mercy on Me tracht leven, werken en welzijn van de Australische singer-songwriter te vatten via zijn songs. Het resultaat is een grimmige, soms zwaarmoedige zwart-witstrip waarin sleutelfragmenten uit Caves bestaan afgewisseld worden met zijn songs en lyrics, die als bevreemdende, geluidloze videoclips voorbijglijden. Ook de belangrijkste personages uit zijn songs zijn van de partij. Nick Cave liet bij de release van dit boek optekenen: "Dit komt dichter bij de waarheid dan elke andere biografie."

"Eind goed, al goed", zucht de Keulse stripauteur Reinhard Kleist (47) vandaag de dag. "Want dit heeft me enorm veel hoofdbrekens bezorgd." Veel meer dan zijn gelauwerde biografieën van Johnny Cash (2006), Elvis (2007) of Fidel Castro (2010), beklemtoont hij. En daar zat Cave voor iets tussen.

Vier jaar geleden ontmoette hij de zanger voor het eerst backstage op een festival in Berlijn. Het contact kwam tot stand via Caves Duitse platenmaatschappij die het idee van een stripbiografie erg genegen was. "Het klikte meteen, Nick bleek een grote stripliefhebber en kende mijn biografie van Johnny Cash", zegt Kleist. "Maar ik moet eerlijk zeggen dat mijn eerste ideeën niet zo enthousiast onthaald werden. "Prima", reageerde Nick kort en droog op mijn eerste voorstellen die - moet ik toegeven - niet meer waren dat een weinig originele, zelfs saaie samenvatting van gebeurtenissen en successen uit zijn leven. Ik kreeg dus snel door dat ik het anders moest aanpakken. Maar het was Nick Cave zelf die met het idee kwam aanzetten om het verhaal op een mythologische, legendarische manier te vertellen." Van het een kwam het ander. "Plots wist ik waar het om moest gaan: ik moest een duik nemen in de wereld waarin zijn goden en monsters tot leven kwamen."

De auteur bedacht een formule waarin alle hoofdstukken de naam dragen van een van Caves songs en ingeleid worden door een van de personages uit die songs. "Elk hoofdstuk heeft een specifiek thema. Er is een jongen die alles achter zich laat in 'The Hammer Song', het eerste hoofdstuk. De liefde tussen Cave en Anita Lane vindt plaats in hoofdstuk twee: 'Where the Wild Roses Grow.' En hoofdstuk drie - 'And the Ass Saw the Angel' - vertelt over zijn Berlijnse periode waarin hij zijn eerste roman schreef. Periodes overlappen voortdurend, maar in het laatste hoofdstuk komt alles samen." "Biografische halve waarheden en complete verzinsels", vatte Nick Cave het wat cynisch samen.

Poseur

Hoewel Cave zich eerder nog bescheiden opstelde omtrent zijn samenwerking voor dit boek, ziet Kleist zich verplicht de puntjes op de i te zetten. "Hij heeft me enorm ondersteund en geholpen. Hij was er vooral op de momenten dat ik eigenlijk niet meer zeker was wat ik allemaal aan het doen was."

In eerste instantie bleek hun samenwerking beperkt tot mails en telefoontjes, "maar wanneer ik genoeg materiaal had om hem te tonen, spraken we af in zijn studio in Londen. We hebben veel gelachen en lol gehad, zeker bij die tekeningen waarin zijn kapsel zo vreemd de hoogte inging. Nick heeft issues met zijn haar, hoor."

Gelauwerd of gespaard wordt Cave niet in Mercy on Me. Nergens. Vooral in de hoofdstukken waarin zijn tienertijd aan bod komt, lijkt Cave een zelfverzekerde, arrogante en zelfs onuitstaanbare klootzak die als leadzanger van de post-punkband The Birthday Party niet weinig agressief uit de hoek kan komen. "Ondanks dat heeft Nick zich in dit boek nooit beter willen voordoen dan hij is", beklemtoont Kleist. "Integendeel. Hij weet het zelf wel: hij was nogal een poseur op jonge leeftijd. Dat zie je ook terug in heel wat van zijn foto's. Ik denk dat hij die 'ik tegen de rest van de wereld'-mentaliteit lange tijd heeft meegedragen. Op sommige concerten van The Birthday Party speelde hij zelfs met de rug naar het publiek. Kon niet duidelijker als statement, me dunkt."

Niet zozeer het cv van Cave was belangrijk voor Kleist, wel de sfeer die Cave voortbracht. "Ik ben als een gek zijn songteksten en boeken gaan bestuderen om toch maar enigszins zijn schrijfstijl, of de sfeer waaruit die ontstaat, over te nemen. Voor het derde hoofdstuk heb ik bijvoorbeeld het hoofdpersonage Euchrid Eucrow uit zijn roman And the Ass Saw the Angel in een toon laten spreken die heel erg overeenkwam met die uit het boek. Ik wilde met mijn boek de sfeer overdragen waarin Nicks songs tot stand komen. Of hoezeer hij gehecht is aan zijn creativiteit. Zo was het bijvoorbeeld minder belangrijk dát hij in een rehabilatiecentrum belandde, dan dat hij bang was dat zijn creativiteit zou leiden onder het niet langer nuttigen van drugs. Vooral dat wilde ik dus tonen. Zijn song 'Halleluja' illustreert die gedachtengang."

Of je het dan toch een biografie mag noemen? "Hm, ik denk het wel", zegt Kleist. "Het vertelt hoe hij de Nick Cave werd die we vandaag de dag kennen. Het is geen vertelling van zogenaamde waarheden en feiten. Niemand weet ook met zekerheid wat de waarheid precies is, en dat zou alleen maar fucking saai zijn, niet? Ik denk dat dit boek tracht te illustreren wie Cave is en hoe hij vanuit filosofisch standpunt tegenover zijn werk staat."

Nick Cave: Mercy on Me is uit bij Scratch. 328 pagina's, 24,90 euro.