Energiepact heeft kerstmirakel nodig
De energieministers in ons land hebben nog drie weken om een langverwacht pact te sluiten over de energietoekomst van het land. Lukt dat? Zoals Will Tura zingt: hoop doet leven. Maar met deze vier problemen wordt het lastig.
1
Niet iedereen is gehaast
De vier energieministers vergaderen momenteel wekelijks, in de hoop om te kunnen landen voor de kerstvakantie die op maandag 25 december start. Vaak zitten ze in het weekend samen. Dat is het enige moment waarop hun agenda's vrij zijn.
Vlaams energieminister Bart Tommelein (Open Vld) is duidelijk: tegen de kerstvakantie moet er - eindelijk - een Energiepact zijn. Met dat pact wordt intussen drie jaar getalmd. Nog langer wachten is geen optie voor hem. Als ons land alle kerncentrales tegen 2025 wil sluiten en volop voor groen wil gaan, dan moet er nu aan een alternatief gewerkt worden. Nieuwe investeringen vergen tijd.
Niet iedereen lijkt zo gehaast. Federaal energieminister Marie Christine Marghem en haar Waalse collega Jean-Luc Crucke (beiden MR) willen officieel wel afronden tegen kerst, maar in de wandelgangen valt te horen dat het duo zich ook niet wil vergalopperen. "Dit is een belangrijk debat, met grote gevolgen voor ons land. Als je dan met deadlines werkt, maak je het jezelf alleen moeilijker", klinkt het.
Brussels minister Céline Fremault (cdH) denkt er ook zo over. Als het kan voor Kerstmis, mooi, maar het belangrijkste is dat er een ambitieus Energiepact uit de bus komt. Desnoods wordt er onderhandeld tot het voorjaar.
2
De studies gaan alle kanten op
Onderhandelen lukt beter als er een duidelijke basis is, waar de ministers dan op kunnen steunen. Zeker wanneer het over een hypertechnisch onderwerp gaat als de stroomvoorziening en de energiemarkt.
Maar, dat is niet het geval. Het Planbureau, het onderzoekscentrum EnergyVille en de hoogspanningsnetbeheeder Elia hebben wel studies afgeleverd. Alleen: ze lopen soms ver uit mekaar en worden allemaal ook betwist.
Zo maakt de federale energiewaakhond CREG in een rapport brandhout van het rapport van Elia. Daarin wordt een reeks scenario's berekend, met en zonder de sluiting van de kerncentrales. Het besluit is dat er dringend en fors geïnvesteerd moet worden in de bouw van nieuwe gascentrales om de spreekwoordelijke lamp aan te houden. Volgens de CREG is de studie echter 'niet realistisch'.
De waakhond vindt dat er te weinig rekening wordt gehouden met technologische vernieuwingen. De financiële gevolgen voor de maatschappij worden onderschat. "We hebben altijd gezegd dat we ons niet vastpinnen op één bepaalde studie", klinkt het bij Tommelein. "Het is wel lastig dat de verschillende studies zo ver uiteen liggen", reageert een ander kabinet anoniem.
3
Beslissen om niet te beslissen
De krant Le Soir kreeg vorige week een ontwerptekst van het Energiepact te pakken. Daaruit blijkt dat de ministers nog werk hebben. In de ontwerptekst staat weliswaar al een reeks doelstellingen opgesomd: zoals de sluiting van alle kerncentrales, de omschakeling naar elektrische auto's en de volledige vergroening van de stroomproductie tegen 2050. Tegenover die woorden staan echter geen concrete daden. Er wordt nergens concreet uitgelegd hoe België die doelen wil halen en hoeveel het zal kosten.
Bovendien duikt in de ontwerptekst ook een voorstel op om tegen kerst alleen principebeslissingen te nemen over het Energiepact. De verdere uitwerking kan dan in nieuwe interfederale taskforces. Dat ruikt naar beslissen om niet te beslissen. "Zo'n vaart zal het niet lopen", verzekert een bron. "Maar het kan dat we er tegen Kerstmis niet over alle details uit raken. Het werk is enorm. Dan is het niet onlogisch om daar aparte werkgroepen over op te starten."
4
N-VA heeft het laatste woord
Dit is wellicht het grootste obstakel. Het volstaat niet dat de vier energieministers onderling akkoord gaan. Ook hun regeringen moeten hun fiat geven voor het Energiepact. Dat is problematisch, want N-VA - de grootste partij in zowel de Vlaamse als de federale regering - wil de kerncentrales niet sluiten.
De Vlaams-nationalisten eisen dat twee kerncentrales minstens tien jaar langer openblijven, tot 2035.
Dat is volgens hen noodzakelijk om de stroombevoorrading te verzekeren tegen een betaalbare prijs. Het zou ook beter zijn voor het klimaat: kerncentrales stoten geen broeikasgassen uit. N-VA kan, en zal dus allicht, het Energiepact blokkeren als daarin de kernuitstap wordt uitgevoerd.
"De andere partijen kunnen het draaien of keren zoals ze willen: er komt geen Energiepact zonder onze goedkeuring", klinkt het binnen N-VA.