Geen roes zonder doornen

Boechout / Eigen berichtgeving

Katrijn Serneels

'De longen van de rokende indiaan zijn even zwart als die van de Belg, maar genetisch zijn we een superras als het op alcohol aankomt", zegt Geert Dom, de psychiater die Drug-skenner samenstelde, een boek over de roes. Elke Belg wordt immers geboren met een gen dat alcohol afbreekt.

Mensen zijn geboren om van alcohol te genieten, maar niet om te roken. "Er zijn zelfs dieren die speciaal naar plekjes met rijpe bessen in het bos komen en daarna waggelend op een takje zitten. Ik stel me voor dat onze voorouders ook zo het genot van alcohol ontdekt hebben, en dan met bessen, honing en graan drankjes als mede en bier zijn gaan brouwen. Maar niet alle rassen kunnen even goed alcohol verdragen. Het Kaukasische ras, het onze dus, heeft meerdere genen die enzymen produceren om alcohol af te breken."

Als Japanners na één glas al op de grond liggen, is het omdat ze van nature minder afbraakenzymen hebben. "Natuurlijke afbraak is één ding, maar belangrijker is de gebruikscultuur van de roes waarin je opgroeit. In alle tijden zijn mensen op zoek naar 'drugs', roesmiddelen die de ervaring van de werkelijkheid veranderen. Dat is geen vlucht, ik vind dat doorgaans een verrijking van de levenskwaliteit. Maar ook water is dodelijk als je te veel liters drinkt, en voor sterk water geldt dat nog meer. Een goed gebruik, bij de maaltijd bijvoorbeeld, is belangrijk. Drinken moet je leren."

In de Middeleeuwen kon je daar niet vroeg genoeg mee beginnen: je kreeg biersoep als ontbijt. "Belgen zijn lang een volk van bierdrinkers gebleven. Maar in de jaren '70 kreeg je een subcultuur van heroïne en jointjes. Mensen gingen ook op reis en brachten wijn, tequila en vodka mee. In de jaren '80 krijg je een grote variëteit aan drankjes en is er de opkomst van de uitgaanscultuur met peppers en pilletjes. De emancipatie van alcohol kwam er door cocktails met fruitsapjes. Meisjes begonnen te roken, en bleven vaak roken om slank te blijven. In plaats van bierdrinkers zijn we vandaag een volk van polygebruikers geworden, we gebruiken vanalles door elkaar."

Geert Dom vergelijkt het met de val van de Berlijnse Muur. "Vroeger was er legaal en illegaal, synthetische drugs waren slecht en bier was o.k. Nu krijg je zoveel meng- en tussenvormen, energiedrankjes en ecodrugs, dat je geen lijn meer kunt trekken. Zelfs in geurverversers voor huiskamers zit amylnitriet, dezelfde stof als in poppers, waar je geil van wordt. Net als bij het surfen op internet waar je snel kunt bereiken wat je wilt, kicken jongeren op snelle effectenwisselingen."

Maar ouders weten soms evenveel van browsen af als van Red Bull. Zo had Marijke, de bezorgde moeder uit Big Brother, haar zonen Red Bull verboden, omdat ze dacht dat het pure drugs waren. "Nog te veel ouders praten met hun kinderen over drugs zoals over seks twintig jaar geleden. Het gaat zo van: 'Jongen, ga eens zitten, we moeten eens praten over drugs, want dat is gevaarlijk.' Zwijgen is ook geen goed idee, maar het helpt te weten dat er guarana, een ecodrug, in Red Bull zit, die je gewoon energie geeft en waarvan je niet doodvalt. Je beter informeren, en alle 'gevaarlijke' dingen niet in een hoekje stoppen maar integreren in je dagelijkse gesprekken, dat lijkt me een beter idee."

Kinderen die alleen champagne drinken met nieuwjaar hebben een andere drankcultuur dan kinderen die pa en ma elke avond een glaasje wijn zien drinken. "Via je thuismilieu leer je sociaal drinken. Al is er een mogelijk gevaar voor ma, want vrouwen kunnen, omdat ze meer vet en minder spieren hebben, minder alcohol verdragen dan mannen. Op dat vlak moeten vrouwen zich niet emanciperen. Maar 90 procent van de bevolking gebruikt op een 'gezonde' manier alcohol. Tabak is verslavender. Joints zijn op zich onschuldiger dan alcohol, maar er bestaat geen gebruikscultuur daaromtrent. Dat maakt het gevaarlijker. Ik ben benieuwd of ouders die een jointje roken dat aan hun kinderen zullen doorgeven."

In de apotheek van pa of de natuurwinkel van ma liggen soms evenveel zaken van twijfelachtig allooi als in de discotheek. "Ook op het gebied van pijnstillers, kalmeermiddelen en natuurproducten is er een explosie. Je kunt tegenwoordig alles als stroopje, poedertje of pilletje, spray of druppeltje krijgen. Dat is positief maar verwarrend, een dialoog dringt zich op. In plaats van de sleutel op de bar en het medicijnenkastje te houden, zou je beter alle potjes en flessen op tafel zetten, want een drugsvrije samenleving is een illusie. De roes kan ons leven rijker maken, net als verliefdheden. Maar je mag jezelf er niet in verliezen. Want zodra je overdrijft met roken of drinken, is er geen weg meer terug naar sociaal drinken."

Psychiatrie

Elke Belg wordt geboren met een gen dat alcohol afbreekt