Het plan van 56 miljard

Zo trots als een pauw presenteerde premier Charles Michel (MR) in april zijn investeringspact voor 2030. De bedoeling daarvan is om de economie aan te zwengelen en jobs te creëren. Studies leren dat de investeringsgraad in ons land lager ligt dan het Europese gemiddelde. Het pact bevat onder meer investeringen in het leger, het spoor en de windmolens op zee.

Voor Groen is dit toekomstplan echter te vrijblijvend. De partij komt daarom met een alternatief: Be.invest 2030. Daarin staan een reeks concrete projecten, netjes gespreid over beide landsdelen en de verschillende steden.

Het gaat van 'klassiekers' zoals investeringen in scholen, tot de bouw van een batterijfabriek of de transformatie van de Brusselse Noordwijk in een hoogtechnologische 'Zinneke Valley'. "Het plan van de premier is te veel recyclage van beslist beleid", zegt kopman Kristof Calvo. "Wij willen veel meer doen. Niet zo lang geleden was naar de maan vliegen een utopie, nu is dit bijna zo normaal als een citytrip. Ons investeringspact is ook ambitieus en haalbaar tegelijk."

In totaal wil Groen voor 56 miljard euro investeren tegen 2030. Dat komt neer op een investeringsgraad van 4 procent, het niveau waarop Nederland en Frankrijk zich nu bevinden en ons land in de jaren 80. "We hebben de voorbije maanden samengezeten met onder meer Unizo, het VBO, de vakbonden, Proximus, Sonaca, het Planbureau", vertelt Vlaams fractieleider Björn Rzoska. "Overal hoor je: we willen vooruit, maar er is geen langetermijnvisie en een gebrek aan samenwerking. Zo steunt Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) het plan van Michel niet."

Blijft het punt: show us the money. Iemand moet die investeringen wel eerst betalen voor ze gaan renderen. De groenen willen zoveel mogelijk verschillende inkomstenbronnen aanboren: burgerparticipaties, Europese steun, privaat-publieke samenwerkingen. Er wordt gerekend op 'divestment': banken en instellingen die geen centen meer stoppen in vervuilende bedrijven, maar wel in groene economie. Groen pleit ook voor de oprichting van een nationale investeringsbank, naar het voorbeeld van Schotland en Nederland. Er wordt daarvoor naar staatsbank Belfius gekeken. De partij wil die niet privatiseren.

Of dit niet allemaal naïeve luchtfietserij is? Helemaal niet, reageert Calvo. "Eén: er is in België veel geld beschikbaar in de privé, bij de burgers en bij de verschillende overheden. Twee: het gaat om een rustig traject, zonder megasprongen voorwaarts. We willen in 2030 op het Franse niveau uitkomen. Drie: investeringen worden snel terugverdiend. Vandaag 0,5 procent van het bbp investeren levert een jaar later al een economische groei van 0,24 procent op."

Verlamd door angst

Econoom Paul De Grauwe (Londen School of Economics) is al jaren een pleitbezorger voor meer publieke investeringen. "Ik ben dan ook tevreden dat hier nu serieus over wordt nagedacht door Groen. De bedragen die de partij noemt, lijken me ook redelijk. Het gaat om zowat 4 miljard per jaar. We zijn al te lang verlamd door angst voor schulden en budgettaire tekorten. 'Wat gaan onze kinderen daarvan zeggen?', hoor je dan. Maar wat iedereen altijd vergeet: als we nu goede investeringen doen, zullen onze kinderen die ook erven. De politiek moet vooruit willen."

Bij het groene investeringspact heeft De Grauwe op het eerste zicht twee opmerkingen. "Ik zou Belfius privatiseren en de opbrengst daarvan gebruiken om te investeren. Belfius ombouwen tot een investeringsbank zal veel tijd kosten." En bij het succes van een 'Zinneke Valley' of een batterijfabriek in Charleroi plaatst De Grauwe een vraagteken. "Het lijkt me lastig zoiets plots uit de grond te stampen. Je kunt dit wel faciliteren, maar veel zekerheid heb je niet."

Ook Omar Mohout, professor ondernemerschap en specialist voor het innovatiecentrum van de technologische industrie Sirris, twijfelt aan het potentieel van 'Zinneke Valley'. "Silicon Valley is een regio, geen stad. In België is geen enkele stad groot genoeg om de internationale concurrentie aan te gaan. Volgens mij is het belangrijk om binnen België aan te duiden welke stad zich waarmee bezig houdt. Nu beconcurreren Kortrijk, Gent, Antwerpen, Leuven en Hasselt elkaar."

Calvo en Rzoska blijven positief. "Dit plan is niet te nemen of te laten." Het duo nodigt zichzelf alvast uit bij Michel en Bourgeois om hun pact voor te stellen.